Wat is een mandala?

Mandala’s: kleurrijk, spiritueel en rustgevend. Maar wat betekent dit oude symbool nu echt? Dit blog duikt diep in hun geschiedenis, esthetiek en meditatieve doeleinden. Verwacht kleurrijke verhalen en boeiende feiten. Ontdek de wereld van mandala’s!

Team Kennisdomein

3 juni 2023 ·

7 minuten Leestijd

7.4K X Bekeken

Inhoudsopgave

Als je op vakantie bent geweest in Azië ben je vast wel eens mandala’s tegengekomen en heb je je misschien afgevraagd, wat is het en hebben zij een doel? Mandala’s heb je in verschillende vormen en kleuren en het is vaak een kleurrijk geheel. Het is eigenlijk een symmetrisch figuur dat kan bestaan uit verschillende symbolen, tekens of vormen. In de Westerse wereld zie je veel mandala’s als kunstobject dienen. Mandala’s worden ook gebruikt bij meditatie. Monniken gebruikten het vroeger bij meditatiesessies om mee te mediteren. Dit blog zal vooral gaan over de hedendaagse betekenis van een mandala.

Lees verder na de afbeelding.

Oorsprong van de mandala

De mandala heeft zijn naam te danken aan een oud Indische taal, het Sanskriet. Het betekent ‘heilige cirkel’. De oudste mandala’s op de wereld komen uit de negende eeuw en waren afgebeeld op zijde. Ze zijn gevonden in de Magao-grotten in West-China en ook in Japan zijn er hele oude mandala’s gevonden. Oorspronkelijk komt de mandala uit het Hindoeïsme, maar in het Tibetaanse Boeddhisme worden ook veel mandala’s gebruikt. Mandala’s komen vooral veel voor in landen waar het Hindoeïsme en Boeddhisme een grote rol spelen. In deze godsdiensten beelden mandala’s de oneindigheid van de kosmos uit oftewel het oneindige universum. Om te mediteren tekenden de monniken veel mandala’s. Een mandala kent geen begin en geen einde. Ze worden altijd vanuit het middelpunt getekend, dit zorgt ervoor dat je je op één punt kunt focussen en dit helpt bij het ontspannen en rustig worden.

Gebruik in de architectuur

Mandala’s werden ook voor de Tibetaanse architectuur gebruikt als een soort ‘bouwmodellen’. Gebedshallen, woongebouwen, toegangsportalen en andere heiligdommen werden gebouwd op het model van de mandala.

Hoe zien mandala’s eruit?

Er bestaan verschillende soorten mandala’s. Wat mandala’s met elkaar gemeen hebben is dat het altijd een middelpunt heeft. Vanuit het middelpunt wordt er van binnen naar buiten gewerkt. Daaromheen worden vormen, symbolen, tekens of afbeeldingen geplaatst. Veel mandala’s zijn symmetrisch, al is dit niet bij elke zo. Een aantal geometrische voorbeelden van vormen die in mandala’s worden gebruikt zijn:

Kruis
Driehoek
Cirkel
Vierkant
Ster
Vlinder
Zeshoek
Labyrint
Spiraal

Meditatie en het gebruik van mandala’s

Vroeger werden de mandala’s vooral gebruikt door monniken bij het mediteren. Nu worden ze ook gebruikt voor meditatie. Dit kan op verschillende manieren, door het zelf tekenen van mandala’s of het kleuren ervan. Het blijkt dat door mandala’s tekenen of kleuren je concentratie omhooggaat en je creativiteit wordt gestimuleerd. Mandala’s kunnen rustgevend en ontspannend werken. Je kan je gemoedstoestand er een beetje mee verbeteren. Natuurlijk zal dit niet in een keer gebeuren en je moet er niet van verwachten dat het al je problemen oplost. Het kan je uiteindelijk wel een stukje rust geven. Het is net als met andere dingen, je zal het moeten oefenen.

Monniken en meditatie met mandala’s

Tibetaanse monniken gebruikten mandala’s vroeger om te mediteren. Ze maakten mandala’s van gekleurd zand. Dit was een proces wat wel tien tot twintig dagen kon duren, eigenlijk een dagenlange meditatie. Er ging een heel ritueel aan vooraf om aan een zandmandala te kunnen beginnen. De monniken begonnen de dag met speciale gebeden. Het gereedschap en het zand om de mandala mee te maken werden gezegend. Nadat de mandala’s uiteindelijk klaar waren, werden zij ook weer ceremonieel vernietigd. Het zand dat was gebruikt voor de zandmandala werd door stromend water teruggegeven aan de natuur.

Mandala’s tekenen

Om een mandala te tekenen heb je eigenlijk niet heel erg veel spullen nodig. Je hebt alleen een papier, potlood, geodriehoek, passer, liniaal en een gum nodig. Vervolgens begin je vanuit het midden en werkt vanuit daar naar het buiten. Je kan bijvoorbeeld ideeën opdoen op internet zoals via Pinterest of vanuit je gevoel tekenen. Bij het tekenen vanuit gevoel heb je niet een duidelijk beeld hoe de mandala uiteindelijk moet worden en is het eindresultaat een verrassing. Je kan er ook voor kiezen om wel bewust een patroon te kiezen en dat steeds te herhalen. Er zijn op internet heel veel filmpjes en tutorials te vinden met uitleg hoe je een mandala’s zelf kunt tekenen

Mandala’s kleuren

Kleuren voor volwassenen is de laatste jaren populair geworden. Er zijn veel kleurboeken voor volwassenen. De kleurplaten kunnen erg uiteenlopend zijn, van gezichten/mensen tot en met dieren. Je hebt daarnaast ook nog mandala kleurboeken. Deze zijn in veel verschillende variaties te koop. Van simpele met grote vlakken tot mandala’s met juist kleine vakjes en met echt priegelwerk. Er zijn verschillende patronen en vormen van. De keuze is eindeloos en iedereen vindt wel een mandala die bij hem of haar past, want ze zijn er op verschillende niveaus. Een bekende serie in Nederland is ‘het enige echte mandala kleurboek’. Het kleuren van een mandala maakt je ook rustig en het kan ervoor zorgen dat je bijvoorbeeld minder gaat piekeren of je even kan ontspannen. Je hoeft alleen maar na te denken over wat voor kleur je het volgende vakje gaat geven. De patronen zijn repeterend, wat vaak erg rustgevend werkt. Wanneer je een moeilijkere mandala kiest moet je ook opletten of je het goede vakje de juiste kleur geeft. Het maakt je hoofd even leeg. Dit werkt niet de eerste keer, maar als je het vaker doet, kan je soms wel enig effect merken.

Als je mandala’s kleurt en je kiest samen met iemand dezelfde mandala en kleuren uit, zal het toch een totaal ander beeld worden. Hetzelfde geldt voor de vorm van een mandala. Je hebt meerdere symbolen die allemaal weer wat anders uitbeelden.

Wat betekenen de kleuren

Mandala’s zien er vaak heel vrolijk en kleurrijk uit. De kleuren van de mandala hebben ook nog een betekenis. Elke kleur heeft een eigen ‘energie’, die staat voor bepaalde elementen. Soms kiezen mensen op hun gevoel de kleuren uit en kleuren op deze manier de mandala in. Je kan ook bewust een aantal kleuren kiezen die jij mooi vindt en daarmee kleuren. Het voordeel van een mandala kleuren is dat er geen goed of fout is. Je kleurt hem hoe jij het wil. De betekenis van de kleuren zijn:

Rood: staat voor energie, strijdlust, warmte en levenskracht.
Geel: staat voor wijsheid, nieuwsgierigheid, eigenwaarde, intelligentie en logica.
Groen: staat hoop, natuur, harmonie en liefde.
Oranje: staat voor gevoel, creativiteit en optimisme.
Roze: staat voor genezing, verzachting en liefde geven aan een ander.
Zwart: staat voor het mysterieuze, vernieuwing en afsluiting.
Paars: verbindt met Intuïtie, spiritualiteit, wijsheid en ervaring.
Bruin: staat voor de concentratie, de aarde en met beide benen op de grond staan.
Blauw: staat voor waarheid, stabiliteit, communicatie en betrouwbaarheid.
Zilver: staat voor droom- en gevoelswereld, maan en het onbewuste.
Wit: staat voor verlichting, eenheid, reinheid, zuiverheid, harmonie en onschuld.
Goud: staat voor een zacht hard, bewust leven, de zon en liefde voor de natuur.

Lees meer over dit onderwerp in het blog over kleurenpsychologie, geschreven vanuit het perspectief van commercie.

Eerste publicatie op: 7 augustus 2021

Deel Artikel:

Geschreven door: Team Kennisdomein

Van Kennisdomein

Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...

Meer informatie