Wat is het dark web precies?

Digitale criminaliteit is steeds vaker in het nieuws waardoor de vraag ‘wat is het dark web precies’ zich steeds vaker opdringt. De termen malware, ransomware, DDoS en phishing vliegen ons om de oren. Ook het zogenaamde dark web wordt steeds vaker benoemd, met name in de context van dark markets. Maar wat is dit nu eigenlijk en kan iedereen daar zomaar bij? Anneke Schwedersky, onderzoeker op het gebied van cybercrime en terrorisme bij TNO, praat ons bij. 

Inhoudsopgave

    Lees verder na de afbeelding.

    Wat is het dark web precies?

    Wat is het dark web?

    Het dark web is een onderdeel van het totale internet, waar alles net even wat anders werkt. Het totale internet kan worden onderverdeeld in een aantal lagen (Verburgh, Smits, & van Wegberg, 2018). De bovenste laag is wat dagelijks wordt gebruikt via een gebruikelijke internetbrowser, ook wel het surface web genoemd. Hier zijn websites zoals Google en Facebook te vinden. De basis is dat iedere bezoeker van deze pagina’s in feite dezelfde content kan bereiken. Onder deze laag is het deep web te vinden, wat vaak wordt verward met het dark web. De content van het deep web is niet te vinden via een zoekmachine, maar wel bereikbaar via de gangbare internetbrowsers. Een voorbeeld is een online portaal van een huisarts of sportschool: de content die wordt getoond na het inloggen is niet vindbaar via een zoekmachine. Nog een laag dieper is het dark web te vinden. Deze content is niet te vinden via een zoekmachine en is enkel toegankelijk wanneer gebruik wordt gemaakt van een anonimiserings-protocol. Dit betekent dat een andere browser moet worden gedownload, zoals The Onion Router (TOR). Deze browser is gratis te downloaden en maakt het dark web volledig toegankelijk. Het gebruik van de Tor browser is simpel: de bekende interface van de FireFox-browser is hier voor gebruikt.

    Wat is er te vinden op het dark web?

    Het dark web is een minder donkere plaats dan de titel doet vermoeden. Wereldwijd maken miljoenen mensen gebruik van het dark web. Net als bij het surface web, is hier uiteenlopende content te vinden. Van nieuwswebsites, forums en hobbypagina’s tot criminele ontmoetingsplaatsen. Die laatste, criminele ontmoetingsplaatsen, vormen wel een groot deel van het dark web.

    Surfen op het dark web

    Rondsurfen op het dark web is niet zoals het gewone ‘surface web’, dat we dagelijks gebruiken. Er bestaan grote verschillen tussen het dark web en het surface web, waarvan ik nu een aantal zal noemen. Het eerste verschil is het gebruik van domeinextensies. Op het dark web is er geen ‘.com’ of ‘.nl’, maar wordt gebruik gemaakt van ‘.onion’. Alle domeinen op het dark web eindigen op .onion. Een tweede verschil is dat de domeinnamen niet herkenbaar zijn. Waar op het surface web gebruik wordt gemaakt van termen in de domeinnaam, zoals dat Facebook het domeinnaam ‘facebook.com’ gebruikt, is daar op het dark web geen sprake van. Even een voorbeeld: dark.fail. Deze website kunnen wij via het surface web allemaal bereiken door dark.fail in te typen in de browser. Echter is deze website via TOR bereikbaar onder de naam ‘darkfailllnkf4vf.onion’. Toevallig begint dit met ‘darkfail’, maar het is geen gemakkelijke link om even te onthouden. De meeste .onion domeinen zijn helemaal niet herkenbaar en bestaan uit een random reeks met letters en getallen. Een derde verschil is dat op het surface web gemakkelijk gebruik kan worden gemaakt van zoekmachines zoals Google, om de content te vinden waar je naar op zoek bent. Bij het dark web is dit niet het geval. Indien je op zoek bent naar bepaalde content kun je gebruik maken van de gebrekkige zoekmachines, wanneer je daar de link van kent. Ook bestaan veel pagina’s die lijsten bevatten van .onion domeinen, maar het is vaak onduidelijk waar de link precies voor is. Voor je het weet ben je beland op een .onion met onprettige content. Een vierde verschil is dat de websites op het surface web doorgaans dezelfde domeinnaam gebruiken, zo gebruikt Google al jaren de link ‘google.com’. Op het dark web wisselen de .onion domeinen vaak waardoor het opslaan van links vaak weinig zin heeft. Een laatste verschil is dat het dark web veel trager en minder goed bereikbaar is dan het surface web.

    Een voorbeeld: dark markets

    Een dark market is in feite een criminele ontmoetingsplaats: hier komen gebruikers virtueel tezamen om producten en/of diensten te verhandelen (Verburgh, Smits, & van Wegberg, 2018). Dagelijks handelen wereldwijd gebruikers op een dark market. De eerste dark market, Silk Road, opende in 2011 haar deuren (Soska & Christin, 2015). Het vernieuwende aan deze markt ten opzichte van marktplaatsen zoals eBay is dat anonimiteit voor de gebruikers centraal stond doordat deze enkel bereikbaar was via TOR en betalen alleen met Bitcoins mogelijk was (Moore, Leontiadis, & Christin, 2011). Naast de Silk Road, die later werd opgerold door de politie, ontstonden andere dark markets. Silk Road 2, Evolution, Agora, AlphaBay, Dream Market, Wall Street Market, Berlusconi Market, enzovoorts. Hier worden verschillende illegale producten en/of diensten aangeboden, zoals wapens, drugs of software. Anonimiteit staat bij al deze marktplaatsen centraal en wordt dan ook steeds verbeterd. 

    Goederen en diensten op een dark market

    Op dark markets is een steeds ruimere beschikbaarheid in illegale dienstverlening en software. Denk onder andere aan wapens, (gestolen) klantgegevens, inloggegevens voor online platformen, hackersdiensten, alle soorten drugs en medicijnen, (illegale) software, paspoorten en aktes, namaakproducten zoals papiergeld of luxeproducten, handleidingen voor criminele handelingen en alle (digitale) producten om iemand op te lichten. Een groot deel van het aanbod bestaat uit drugs en de (digitale) producten om iemand op te lichten: ransomware, phishing, enzovoorts. Het verkopen van ransomware of phishing levert flinke centen op omdat één product vaak duizenden keren wordt verkocht. Vergis je niet: het kopen van bijvoorbeeld ransomware kost vaak maar enkele tientjes. Kortom: voor de gemiddelde persoon gemakkelijk te verkrijgen. 

    Lees ook onze blog over wat hacken precies is.

    Waarom rolt de politie deze marktplaatsen niet op?

    Wereldwijd vechten politiediensten iedere dag tegen de illegale praktijken die plaatsvinden op het dark web. Het dark web is niet simpelweg te verbieden en de gebruikers kunnen niet zomaar worden opgepakt. Dit heeft ermee te maken dat het dark web gekenmerkt wordt door anonimiteit en het vaak onduidelijk is wie hier precies achter zit. Het oprollen van een dark market is niet gemakkelijk en vaak ook zinloos, omdat na het oprollen van een markt ergens anders weer een markt online komt. Tegenwoordig is het soms zelfs zo dat als een markt wordt opgerold, de gebruikers hiervan zich met diensten en al gemakkelijk kunnen verplaatsen naar een vervangende dienst. In dit geval heeft een grootschalige politieoperatie weinig effect, omdat de verkopers en kopers gewoon verder kunnen op een nieuwe markt.

    Kortom: het dark web is een interessante plaats voor criminelen. Het is dan ook niet aan te raden om zomaar op onderzoek uit te gaan, vanwege de (soms erg vervelende) content en rondvliegende virussen.

    Verwijzingen

    1 Ransomware, of gijzelsoftware, zorgt ervoor dat bestanden op de computer van de ontvanger worden versleuteld. Hierdoor kan de eigenaar van de bestanden deze niet meer bereiken en moet er geld worden betaald om de bestanden terug te krijgen.

    2 Phishing is het vissen naar inloggegevens, veelal de bankgegevens van het slachtoffer. Het slachtoffer wordt omgeleid naar een website die vraagt naar deze inloggevens. De crimineel maakt zo gemakkelijk buit.

    Moore, T., Leontiadis, N., & Christin, N. (2011). Fashion crimes: Trending-term exploitation on the web. Proceedings of ACM CCS.
    Soska, K., & Christin, N. (2015). Measuring the Longitudinal Evolution of the Online Anonymous Marketplace Ecosystem. USENIX Security Symposium, 33-48.
    Verburgh, T., Smits, E., & van Wegberg, R. S. (2018). Uit de schaduw: Perspectieven voor wetenschappelijk onderzoek naar dark markets. Justitiële Verkenningen, 44(5), 68-82.

    Eerste publicatie op: 28 mei 2020
    Geschreven door: Team Kennisdomein
    Van Kennisdomein
    Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...
    Meer informatie

    Aanbevolen artikelen

    PVV - Geert Wilders
    Maatschappelijke onderwerpen
    De PVV van Geert Wilders heeft in november 2023 een overweldigend aantal stemmen bij de
    Triage - slachtoffer wordt snel beoordeeld
    Maatschappelijke onderwerpen
    Tijdens de
    Maatschappelijk werker met cliënt
    Maatschappelijke onderwerpen
    Duik met ons in de fascinerende wereld van maatschappelijk werk. Deze blog belicht de brede reikwijdte van...
    Voetbal in het gras
    Maatschappelijke onderwerpen
    Van de achterbuurten tot de grootste stadions; voetbal is universeel. In deze blog duiken we dieper in de ...
    Meer artikelen over Maatschappelijke onderwerpen