Natuurbegraafplaatsen in Nederland

Inmiddels zijn er meer dan dertig natuurbegraafplaatsen in Nederland, verspreid over alle provincies. Wat is dat precies, zo’n natuurbegraafplaats en waarin verschilt deze van een ‘gewone’ begraafplaats? Wat zijn de voordelen en eventuele nadelen van natuurbegraven en waarom zou je er voor kiezen zijn een paar van de vragen die we in dit artikel beantwoorden.

Team Kennisdomein

30 april 2023 ·

7 minuten Leestijd

5.6K X Bekeken

Lees verder na de afbeelding.

Wat is een natuurbegraafplaats

Zoals het woord al zegt: een natuurbegraafplaats is begraven worden midden in de natuur. In het bos, op de heide, bij moerassig gebied of waterpartijen. Als je over een natuurbegraafplaats wandelt heb je niet het gevoel dat je op een begraafplaats bent. Belangrijke reden hiervoor is dat de graven niet of nauwelijks zichtbaar zijn. Het is dan ook (op de meeste) natuurbegraafplaatsen niet toegestaan om een grafmonument te plaatsen, afgezien van een eenvoudig houten kruis, boomschijf of bijvoorbeeld een zwerfkei. 

Eeuwige grafrust

Een van de belangrijkste redenen, naast de schitterende natuur, om te kiezen voor een natuurbegraafplaats is de eeuwigdurende grafrust. Dit betekent dus dat het graf niet zal worden geruimd. Op een gewone, algemene begraafplaats huur of koop je een graf. Dat is altijd voor een bepaalde periode, bijvoorbeeld voor tien of twintig jaar. Na die periode kan de koop of huur worden verlengd maar moet je opnieuw betalen en dat is meteen de tweede reden om te kiezen voor een natuurgraf. Verleng je de koop of huur niet, dan zal het graf worden geruimd. 

Eenmalige betaling

Voor een natuurgraf betaal je eenmalig. Je hebt niet te maken met allerlei bijkomende kosten zoals kosten voor onderhoud van het graf of voor het verlengen van grafrechten. Je kunt een en ander al bij leven regelen zodat nabestaanden niet worden geconfronteerd met lastige beslissingen. Voor een graf op een natuurbegraafplaats betaal je dus eenmalig voor het graf zelf en daarnaast eenmalig voor de begrafenis en de uitvaart. 

De uitvaart op een natuurbegraafplaats

Als je kiest voor natuurbegraven is verder alles zoals dat ook bij andere begrafenissen of crematies gaat. Je kunt een herdenkingsdienst organiseren en meestal is dat mogelijk bij de natuurbegraafplaats zelf. Niet alle natuurbegraafplaatsen beschikken echter over een aula of andere ruimte waar dat kan en soms alleen over een ruimte in de buitenlucht. Ook is het doorgaans niet mogelijk met een auto bij het graf te komen omdat er alleen paden zijn. De overledene wordt dan ook met bijvoorbeeld een koets, lopend, naar de laatste rustplaats gebracht.

Speciale voorwaarden begrafenis

Begraven worden op een natuurbegraafplaats betekent dat je wel aan speciale voorwaarden moet voldoen. Belangrijkste regel is dat alle materialen die worden gebruikt biologisch afbreekbaar moeten zijn. Dit geldt voor het lichaam zelf en alles wat met de begrafenis heeft te maken. Deze eis heeft invloed op een aantal aspecten die we hierna bespreken. De voorwaarden kunnen per natuurbegraafplaats enigszins afwijken.

Het lichaam van de overledene

Doorgaans wordt aan de nabestaanden om toestemming gevraagd alle lichaamsvreemde voorwerpen te laten verwijderen door de uitvaartondernemer. Denk aan brillen, sieraden, een kunstgebit, een synthetische pruik of een prothese buiten het lichaam. De overleden mag maar hoeft niet te worden gekleed. Wordt er gekozen voor kleding dan mag dit alleen biologisch afbreekbare kleding zijn, bijvoorbeeld gemaakt van hennep, katoen of linnen. Deze kledingstukken mogen zijn gekleurd met natuurlijke pigmenten. Schoenen zijn niet toegestaan. 

Het omhulsel

Het lichaam kan worden begraven in een kist of wade, gemaakt van biologisch afbreekbaar materiaal zonder metaal of kunststof. Op dit gebied is er veel te koop, bijvoorbeeld een kist van onbewerkt hout, milieuvriendelijke houtlijm zoals sojalijm en handgrepen van touw of hout. De kist kan zijn bekleed met linnen, hennep, zijde of ongebleekte katoen maar de overledene kan ook rusten op houtkrullen, stro of wol. Wil je de kist (laten) beschilderen dan mag dit alleen met verf op waterbasis of met melkverf. Er zijn behalve een kist nog andere mogelijkheden voor het begraven van een lichaam: een gevlochten mand van pitriet, wilgentenen of bamboe bijvoorbeeld, of een lijkwade. 

Bloemen en accessoires

Ook hier geldt: alle materialen moeten biologisch afbreekbaar zijn. Het plaatsen van glas, beeldjes en dergelijke is niet toegestaan. Bloemen en planten zijn toegestaan maar zónder kunststoflinten, oase of metalen. Ook mag je niet zelf planten of boompjes planten, dit mag alleen door de beheerder worden gedaan. Deze ziet er op toe dat er alleen in de omgeving passende planten en bomen worden geplant. Zaken die tijdens de begrafenis zijn meegenomen maar niet passend zijn worden na ongeveer twee weken door de beheerder verwijderd en vernietigd. 

Nadelen natuurbegraven

Hoewel er veel voordelen kleven aan natuurbegraven kan het als een nadeel worden ervaren dat er extra voorwaarden worden gesteld aan de wijze van begraven. Alle materialen moeten biologisch afbreekbaar zijn dus je hebt niet de volle vrijheid wat dat betreft. Voor nabestaanden kan het een nadeel zijn dat de begraafplaats lang niet altijd dicht bij huis ligt. Als je geliefde op de begraafplaats in je woonplaats is begraven kan je gemakkelijker even langs gaan. 

Begraven en uitstrooien van as

Wil de overledene worden gecremeerd dan kan de as worden begraven of uitgestrooid op een natuurbegraafplaats. Ook hier geldt weer dat moet worden voldaan aan de voorwaarden. De urn moet gemaakt zijn van afbreekbare materialen zoals riet, wol, onbewerkt hout, vilt of van klei. De kosten van een urngraf zijn aanzienlijk lager dan voor een gewoon graf. Zo’n graf is ongeveer de helft goedkoper. Ook is het mogelijk een urngraf bij een gewoon graf te kopen. 

Een plekje kiezen

Een plek kiezen voor de laatste rustplaats is een emotionele gebeurtenis. Op een natuurgegraafplaats doe je dit samen met de beheerder. Je kunt dit zelf al bij leven doen of overlaten aan de nabestaanden. Een plek kiezen betekent niet kiezen uit verschillende graven maar echt kiezen voor een mooi plekje. Onder een bepaalde boom, dicht bij het water of juist op een open plek. 

Een graf bezoeken 

Op een natuurbegraafplaats loop je niet langs rijen graven met grafzerken maar gewoon in de natuur. Je ziet niet wie waar begraven ligt. Wil je iemand bezoeken dan kan dat uiteraard wel. Als er een plekje is gekozen zijn daarvan GPS-coördinaten. Die worden vastgelegd in de grafakte en kunnen door nabestaanden worden opgevraagd. Dat kan ook bij de beheerder van de natuurbegraafplaats. Zo kun je eenvoudig het graf vinden van de persoon die je wilt bezoeken. 

Een natuurbegraafplaats bezoeken

Natuurbegraafplaatsen zijn prachtige natuurgebieden die je dagelijks kunt bezoeken. Ze zijn zeker de moeite waard om eens heen te gaan, ook als je niet het graf van een overledene wilt bezoeken. De gebieden zijn voorzien van wandel- en fietspaden en vaak is er horeca en voldoende parkeergelegenheid. Helemaal geen gek uitstapje als je met vakantie bent. Bijvoorbeeld naar de Mepperdennen in Drenthe, naar  NP de Hoge Veluwe op de Veluwe of naar Geestmerloo in Noord-Holland. 

Natuurbegraafplaatsen zijn dagelijks geopend van zonsopgang tot zonsondergang.

Als de begraafplaats vol is

Elke (natuur)begraafplaats heeft een (vooraf afgesproken) gelimiteerd aantal graven. Algemene begraafplaatsen raken niet snel vol omdat de graven met enige regelmaat worden geruimd en daarmee plaats bieden aan nieuwe lichamen. Op een natuurbegraafplaats heerst eeuwige grafrust en op een zeker moment is een natuurbegraafplaats dan ook vol. Daarbij komt dat de afstand tussen de graven vaak groter is. Anderzijds zijn natuurgebieden ook veel groter. Als de laatste begrafenis heeft plaatsgevonden volgen er geen ruimingen of komen er geen nieuwe plekken maar heerst er voor altijd eeuwige grafrust. Er is altijd in het bestemmingsplan bepaald dat het natuurgebied ook een natuurgebied zal blijven, voor altijd. Vaak zijn deze natuurgebieden van Natuurmonumenten en zorgen zij voor blijvend onderhoud.

Via deze link kan je alle natuurbegraafplaatsen in Nederland bekijken. 

Eerste publicatie op: 17 september 2022

• Deel Artikel:

Nederland

Geschreven door: Team Kennisdomein

Van Kennisdomein

Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...

Meer informatie