Problemen die kunnen ontstaan bij geadopteerde kinderen

Ontdek in dit blog de uitdagingen waarmee geadopteerde kinderen kunnen kampen. Van hechtingsproblematiek tot identiteitskwesties – we duiken diep in deze complexe materie.

Team Kennisdomein

3 juni 2023 ·

9 minuten Leestijd

9.6K X Bekeken

Als eerste moet worden vermeld dat niet alle geadopteerde kinderen problemen hoeven te hebben of te krijgen op latere leeftijd. Uit onderzoek dat onder 3500 geadopteerde personen is gehouden door het CBS, is gebleken dat 64% psychologische hulp heeft ontvangen, tegenover 48% van de niet-geadopteerde personen (de Regt & Reichardt, 2021). In het vorige blog is het gegaan over de achtergrond van de adoptiekinderen en kinderen met special needs problemen. Uit voornoemd onderzoek is gebleken dat 70% van de kinderen waarbij een special needs probleem speelde psychologische hulp heeft gehad tegenover 64% bij kinderen waarbij geen special needs probleem speelde. 

Lees verder na de afbeelding.

Met welke problemen kunnen adoptiekinderen te maken krijgen?

Iedereen kan in zijn leven problemen krijgen, zowel geadopteerde kinderen als niet-geadopteerde kinderen. Er kunnen verschillende factoren meespelen bij het krijgen van psychische problemen. Hierbij kan je denken aan de vraag hoe de situatie was in het geboorteland. Het karakter van het kind speelt een rol, het ene kind is nu eenmaal weerbaarder of temperamentvoller dan het andere kind. Ook de band tussen de adoptieouders en het kind kan een rol spelen. Wel zijn er bepaalde problemen die meer voorkomen bij geadopteerde kinderen. Problemen die kunnen spelen in het leven van adoptiekinderen: 

• Hechtingsproblematiek
• Rouw
• Identiteit en zelfbeeld
• Loyaliteitsconflict

Bovenstaande problemen kunnen zich op verschillende manieren uiten bij kinderen, tieners of volwassenen. Hierbij kan je denken aan concentratieproblemen bij kinderen, angsten, gedragsproblemen of hechtingsproblematiek. Bij hechtingsproblematiek kan het soms lastig zijn om een stabiele relatie aan te gaan omdat er sprake is van bindingsangst of vreemdgaan. 

Hechtingsproblematiek bij adoptiekinderen 

Wat is hechting?

Hechting is de fysieke en emotionele band tussen kind en de opvoeder(s). Een kind heeft iemand nodig om zich veilig aan te hechten. Iemand die een basisveiligheid kan bieden, die het kind kan voeden, troosten en verzorgen. Bij veel geadopteerde kinderen ontbrak dit in de eerste periode van hun leven. Zij brachten misschien hun eerste maanden of levensjaren door in een kindertehuis waar veel verschillende verzorgers waren of hadden te maken met verwaarlozing of mishandeling. Deze omstandigheden hebben ervoor gezorgd dat het voor een kind lastig is om zich veilig te hechten en dit kan voor hechtingsproblematiek zorgen. Kinderen die veilig gehecht zijn zoeken steun en troost bij hun verzorgers in stressvolle situaties. Onveilig gehechte kinderen klampen zich vast aan hun verzorger of gedragen zich heel zelfstandig en onverschillig, ongeacht of het een veilige of onveilige situatie is. 

Symptomen onveilig gehechte kinderen

• Op zoek gaan naar afwijzing in plaats van troost en geborgenheid zoeken. 
• Heel aanhankelijk zijn of juist een afkeer hebben van lichamelijk contact. 
• Problemen met het eetgedrag zoals eten verstoppen, hamsteren, schrokken of eten gebruiken als machtsstrijd.
• Aantrekken en afstoten, alleen oppervlakkige relaties kunnen hebben die inwisselbaar zijn.
• Manipuleren en observeren.
• Agressie zoals vernielen, weglopen of wreedheid tegen dieren.

Problemen die kunnen optreden bij kinderen en volwassenen die onveilig zijn gehecht

Een onveilige hechting kan in het hele verdere leven van een geadopteerd persoon een rol spelen. Kinderen die onveilig zijn gehecht hebben een grotere kans op: 

• Ernstige gedragsproblemen en crimineel gedrag: er is niet geleerd om rekening te houden met anderen of het ontbreken van inlevingsvermogen. Het zorgt ervoor dat er eerder problemen in sociale contacten ontstaan en daarmee is de kans groter om af te glijden in de criminaliteit. 
• Psychiatrische aandoeningen: dit kunnen verschillende stoornissen zijn. Hierbij kan gedacht worden aan angststoornissen, depressies, eetproblemen of verslavingen. 
• Kinderen met hechtingsproblematiek brengen de hechtingsstijl over op hun eigen kinderen. 

Rouw bij adoptiekinderen 

Adoptiekinderen kunnen in meerdere levensfases last krijgen van rouw. Ook hier geldt dat niet elk geadopteerd kind daar last van zal krijgen.  

Een kind kan rouwen om het verlies van de biologische ouders of verzorgers in het geboorteland.  In de puberteit gaat de adoptie soms een belangrijkere rol spelen en kinderen worden zich bewust van het feit dat ze zijn afgestaan voor adoptie. Wanneer geadopteerde kinderen zelf kinderen krijgen kunnen boosheid en verdriet weer opspelen. Het kan ook zijn dat het kind een rootsreis wil maken, dit is een reis naar het geboorteland. Een rootsreis kan een kennismaking met het land zijn, op zoek naar de biologische ouders of teruggaan naar het kindertehuis waar zij verbleven hebben. Wel kan een kind opnieuw verlieservaringen opdoen. Misschien vindt het geen aanknopingspunten naar de biologische familie, de biologische ouders willen niks met het kind te maken hebben of ze zijn al overleden. 

Identiteit en zelfbeeld van geadopteerde kinderen 

Voor kinderen die geadopteerd zijn kan het vormen van een positief zelfbeeld en een identiteit lastig zijn. Hiervoor kunnen verschillende redenen zijn en voor ieder kind zal dit weer anders zijn. Het is echter zo dat niet elk adoptiekind hiermee te maken krijgt.   

• In hun vroege jeugd werden zij lang door niemand echt liefdevol aangeraakt of gezien. 
• Een positief zelfbeeld ontwikkelen kan lastig zijn, ze zijn afgestaan of verlaten en hebben daarbij belangrijke personen verloren. Adoptiekinderen kunnen last hebben van tegenstrijdige gevoelens doordat zij door de biologische ouders zijn afgestaan en juist weer heel gewenst zijn door de adoptieouders. Het maakt ze kwetsbaar voor afwijzingen omdat die het gevoel van ‘ik ben niet goed genoeg’ of ‘ik doe er niet toe’ versterken. 
• Adoptiekinderen hebben vaak een andere etniciteit dan hun adoptieouders en zij moeten zelf een etnische identiteit ontwikkelen. Ze kunnen zich lastig met mensen in hun omgeving identificeren. 
• Geadopteerde kinderen moeten uitzoeken wat de adoptie precies voor hen betekent. Vaak is dit in de puberteit aan de orde als zij, net als elke andere tiener, een identiteit gaan vormen. Willen zij op zoek naar hun biologische ouders en contact met ze? Wat is hun voorgeschiedenis? Hoe is het geboorteland? Voelt het kind zich meer verbonden met Nederland of juist met het geboorteland? Allemaal extra taken die een adoptiekind erbij krijgt. 

Het loyaliteitsconflict van adoptiekinderen 

Elk kind heeft een primaire loyaliteit naar de ouders toe. Adoptiekinderen hebben nog een secundaire loyaliteit aan hun adoptieouders door wie ze zijn verzorgd en zijn opgevoed. Er kan een loyaliteitsconflict gaan spelen bij het kind, al is hier niet altijd sprake van. Het ligt er ook aan hoe het kind is gehecht en hoe verdriet en rouw geuit kan worden. Er zijn twee soorten loyaliteitsconflicten die kunnen spelen. Het kan ook zo zijn dat er onbewust loyaliteitsconflicten spelen. 

Loyaliteitsconflict naar de biologische ouders

Kinderen kunnen zich schuldig gaan voelen als zij van hun adoptieouders gaan houden. Het kan aanvoelen alsof zij hun biologische ouders hiermee verraden. Sommige kinderen wijzen hun adoptieouders af en kiezen op die manier (onbewust) voor hun biologische ouders. In hun ogen zijn dat de ‘echte’ ouders. Kinderen die hier last van hebben identificeren zich met hun afkomst en het land van herkomst, de biologische ouders worden geïdealiseerd en ze willen heel graag contact met hun biologische ouders. Deze factoren kunnen ervoor zorgen dat er geen veilige gehechtheidsrelatie ontstaat tussen het kind en de adoptieouders. 

Loyaliteitsconflict naar de adoptieouders 

Soms vinden kinderen het lastig om loyaliteit aan hun biologische ouders niet te voelen of te uiten. Zij uiten geen interesse in hun biologische ouders, uit angst om hun adoptieouders daarmee te kwetsen. Deze kinderen doen alsof hun afkomst niet belangrijk is. Er kunnen daardoor problemen komen in de identiteitsontwikkeling. Sommige adoptiekinderen durven pas interesse te tonen in hun biologische ouders als zij letterlijk en figuurlijke afstand hebben genomen van hun adoptieouders.

Rootsreizen

Wat is een rootsreis?

Onder het kopje rouw is al uitgelegd wat een rootsreis is. Het is een reis die een geadopteerde maakt naar het geboorteland. Een rootsreis wordt gemaakt als het adoptiekind of de geadopteerde volwassene meer wil weten of zijn of haar afkomst. Vaak willen zij meer weten over het pleeggezin of kindertehuis waar ze gewoond hebben of hoe de tijd voor de adoptie was in het geboorteland. Een rootsreis waarbij een adoptiekind meer te weten komt over zijn achtergrond kan helpen bij het vormen van een eigen identiteit. 

Wanneer maak je een rootsreis?

Adoptieouders vragen zich vaak af wanneer het voor een kind goed is om op rootsreis te gaan. Het hangt af van de omstandigheden in het geboorteland, maar ook van het kind zelf. De voordelen van een rootsreis maken als het kind nog jong is:

• Het kind krijgt een realistische indruk van het land van herkomst en ziet waar hij vandaan komt. 
• Het kan ervoor zorgen dat het kind de omstandigheden en de reden(en) van adoptie beter gaat begrijpen. 
• In het land van herkomst is er nog niet heel veel veranderd. De verzorgers werken misschien nog in het kindertehuis en het kind kan zich misschien nog dingen herinneren. Daarnaast kan het zijn dat informatie nog beter te vinden is. 

Een rootsreis kan een grote impact op een adoptiekind of een geadopteerde volwassene hebben. Er kunnen allemaal herinneringen of emoties terugkomen. Om een rootsreis te maken is het belangrijk dat er een vertrouwensband tussen de ouders en het kind is. Wanneer er onvoldoende vertrouwen is, kan de impact van een rootsreis heel groot zijn. 

Wanneer is een adoptiekind klaar voor een rootsreis?

• Als het kind interesse toont in zijn roots.
• Als het kind veilig gehecht is aan zijn ouders om alle indrukken en emoties te kunnen verwerken die een rootsreis kunnen oproepen. 
• Er geen grote veranderingen in het leven van het kind zijn op dat moment.
• Als het kind weerbaar is tegen onverwachte gebeurtenissen. 
• Het is ook van belang dat de adoptieouders er klaar voor zijn om hun kind te ondersteunen en te begeleiden. 

Tot slot 

Dit was alweer de vijfde blog uit de blogreeks over adoptie. Hopelijk hebben de blogs je een beter beeld kunnen geven over adoptie en wat er allemaal bij komt kijken. De laatste twee blogs zullen gaan over de ervaringen van geadopteerde kinderen/volwassenen en van een adoptieouder en het laatste blog over de misstanden rondom adoptie en het Rapport Commissie interlandelijke adoptie. 

Bekijk hier alle blogs over adoptie

Bibliografie

de Regt, S., & Reichardt, L. (2021, Februari 8). Interlandelijke adoptie in Nederland. Opgehaald van CBS: https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/aanvullende-statistische-diensten/2021/interlandelijke-adoptie-in-nederland?onepage=true

Eerste publicatie op: 27 september 2021

• Deel Artikel:

Adoptie

Geschreven door: Team Kennisdomein

Van Kennisdomein

Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...

Meer informatie