Welke biologische keurmerken zijn er

Je hebt het misschien wel eens gehoord, biologische producten kun je herkennen aan een biologisch keurmerk. Wat zijn biologische keurmerken precies? Wanneer heeft een biologisch product dan een keurmerk? Wat houden de verschillende biologische keurmerken in? Allemaal vragen die bij je opkomen als je niet zoveel van (biologische) keurmerken afweet. Op deze vragen zal dit blog een antwoord geven. 

Lees verder na de afbeelding.

Wat is een biologisch keurmerk?

Als je biologisch wilt gaan eten is het soms lastig om te weten welk product nu biologisch is en welke niet. Keurmerken kunnen je hierbij helpen. Ze helpen je bij het kiezen van biologische en duurzame producten. Om het nog wat ingewikkelder te maken zijn er ook nog verschillende soorten keurmerken. De verschillende keurmerken stellen allemaal weer andere eisen waaraan een product moet voldoen. 

Indeling van keurmerken

Biologische keurmerken zijn onder te verdelen in drie categorieën: 

• Gezondheidskeurmerken: deze keurmerken helpen je kiezen om een gezondere keuze te maken. Het geeft soms ook een bepaalde samenstelling van een product aan zoals lactose- en/of glutenvrij.
• Duurzaamheidskeurmerken: deze keurmerken helpen je met keuzes maken op drie gebieden; eerlijke handel, dierenwelzijn en natuur en milieu. Voor het dierenwelzijn zijn er ook weer aparte keurmerken zoals het ‘Beter leven kenmerk van 1,2 of 3 sterren’. 
• Keurmerken op basis van kwaliteit en herkomst: deze keurmerken vertellen iets over hoe een product gemaakt is, is het bijvoorbeeld koosjer of halal? Ze vertellen je ook iets over de herkomst van het product, dus waar een product gemaakt is.  

Top 10 keurmerken 

Er is in Nederland een top 10 keurmerken opgesteld op het gebied van duurzaamheid. Het zijn keurmerken die goed scoren op het gebied van milieu, mens en werk, dierenwelzijn, controle en transparantie. 

1. Aquaculture Stewardship Council (ASC)
2. Beter leven 2 en 3 sterren
3. Demeter
4. EKO
5. Europees biologisch 
6. Faitraide/Max Havelaar
7. On the way to PlanetProof
8. MSC
9. Rainforst Alliance
10. UTZ

(Voedingscentrum, z.d)

Om je een beter beeld te geven van wat een keurmerk precies inhoudt, wordt de top 5 keurmerken besproken. 

Aquaculture Stewardship Council (ASC)

Het ASC is een keurmerk voor kweekvis en heeft als doel om het kweken van vis minder invloed te laten hebben op het milieu. Zo geeft het keurmerk regels voor duurzamer visvoer, er zit minder vismeel in visvoer en meer plantaardig voer, minder antibioticagebruik en betere arbeidsomstandigheden voor het personeel. Deze eisen zijn opgesteld door het Wereld Natuur Fonds (WNF) in samenwerking met de viskwekers, wetenschappers en Initiatief Duurzame Handel. 

Beter leven 2 en 3 sterren kenmerk

Het Beter leven 2 en 3 sterren kenmerk is ontwikkeld door de Dierenbescherming. Je vindt dit kenmerk terug op vlees, zuivel en eieren. Bij producten die het beterleven 2 sterren kenmerk hebben, is er rekening gehouden met het dierenwelzijn, maar nog niet zoveel als bij het Beter leven 3 sterren kenmerk. 

Een aantal eisen die gesteld worden bij het Beterleven 2 sterren kenmerk aan varkensvlees:

• Varkens moeten zaagsel of stro hebben om op te liggen.
• Varkens behouden hun hoektanden en staart en worden niet gecastreerd. 
• Varkens hebben binnen in de stal 1 m² ruimte en er mogen 25-30 zeugen op 1 hectare leven. 

Een aantal eisen die gesteld worden bij het Beterleven 3 sterren kenmerk aan varkensvlees:

• Vleesvarkens hebben binnen 1,3 m² ruimte en zeugen hebben 2,5 m² om op te leven. 
• Vleesvarkens hebben buiten 1 m² ruimte en zeugen 1,9 m² en weidegang.
• Zeugen leven in groepen.

Zo zijn er ook eisen voor het welzijn van kippen die voor eieren en de slacht worden gebruikt.  

Demeter

Als een product het Demeter keurmerk op de verpakking heeft staan is het afkomstig van biologisch-dynamische boeren. In de biologisch-dynamische landbouw gaat het om de zorg voor het landschap en bodem als één geheel. Er wordt geprobeerd om een evenwicht te vinden tussen voeding voor dieren en mensen, met behoud van de bodemvruchtbaarheid. Boeren kunnen werken met een zaaikalender, er wordt geprobeerd om een kringloop te hebben van voer en mest op hun eigen bedrijf en er wordt gebruik gemaakt van homeopathische mestpreparaten. Demeter producten vind je terug in natuurwinkels. 

Voorwaarden die worden gesteld aan het Demeter keurmerk

• Het dierenvoer moet voor 100% biologisch zijn, waarbij 80% van het eigen bedrijf moet afkomen (voor kippen is dit 50%). 
• Het gebruikte stro moet van een biologisch bedrijf of biologisch-dynamisch bedrijf afkomstig zijn. De dierenwelzijnseisen zijn hoger in de biologisch-dynamische veehouderij. 
• Als er mest wordt gebruikt moet dit 100% biologisch zijn. 

EKO

Producten met het EKO-keurmerk zijn afkomstig uit de biologische landbouw. Het houdt ook in dat biologische bedrijven nog duurzamer werken dan dat de Europese regels voorschrijven. 

Om voor het EKO-keurmerk in aanmerking te komen mogen er geen chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest worden gebruikt. Er wordt aan het dierenwelzijn gedacht en boeren mogen geen genetische gemodificeerde zaden gebruiken. 

Je kunt het EKO-keurmerk vinden op brood, fruit, groente, melk en melkproducten, bier en wijn, vlees en eieren. Het EKO-keurmerk betekent voor dieren dat zij een goed leven hebben gehad, waarbij ruimte is voor natuurlijk gedrag en weidegang. Voor een boerenbedrijf betekent dit dat zij zich inzetten voor duurzaamheid. 

Het Europees biologisch keurmerk

Alle biologische producten uit de EU moeten sinds 2012 het Europees biologisch product keurmerk hebben. Het keurmerk is te herkennen aan een witblaadje in een groenvlak. Als je dit op het product ziet staan, voldoet het aan alle regels die de Europese Unie stelt aan biologische producten. Naast dit keurmerk, kunnen producten ook nog andere keurmerken hebben. 

Om het Europees biologisch keurmerk te krijgen moet een product aan bepaalde eisen voldoen. 

• Er mag geen kunstmest zijn gebruikt. 
• Minimaal 95% van het product moet uit echte biologische ingrediënten bestaan. 
• Er mogen geen chemische bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt. 
• Er is rekening gehouden met het dierenwelzijn. 
• Het moet duidelijk zijn waar de ingrediënten van het product vandaan komen. 
• Er mag geen gebruik worden gemaakt van genetische modificatie, dit is een stukje DNA van het ene organisme naar het andere organisme overbrengen. 
• Bij de productie van het product mogen er geen geur-, kleur-, en smaakstoffen zijn toegevoegd. 

Om te controleren of het keurmerk zich aan de gestelde eisen houdt, wordt het gecontroleerd door een onafhankelijke partij. In het geval van het Europees biologisch keurmerk, Demeter en EKO-keurmerk wordt het gecontroleerd door Skal Biocontrole, dit wordt in opdracht gedaan voor het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Skal Biocontrole controleert het totale proces, vanaf de stal en het land tot en met de winkel. 

Redenen om biologische producten te kopen

Er is uitgelegd wat keurmerken zijn en van vijf keurmerken wat zij inhouden, maar waarom zou je biologische producten kopen? Hier een aantal redenen om voor biologische producten te kiezen. 

1. Er wordt aan het dierenwelzijn gedacht: bij biologische veehouders hebben dieren meer ruimte en koeien mogen bijvoorbeeld naar buiten, dit in tegenstelling tot de standaard veehouderijen. De dieren worden in de biologische veehouderij zo natuurlijk en gezond mogelijk gehouden. Zo mogen de varkens bijvoorbeeld hun staart behouden. 
2. In je voeding zitten geen kleur-, geur-, en smaakstoffen: in biologische producten zitten alleen toevoegingen van natuurlijke oorsprong. 
3. De boer krijgt een eerlijke prijs voor zijn product.
4. Biologische voeding heeft een betere smaak. Er is veel meer van het oorspronkelijke product behouden en dit kun je proeven. 
5. Biologische producten zijn beter voor je gezondheid: je krijgt minder chemische bestrijdingsmiddelen binnen.