Wat is smartengeld

De vraag wat is smartengeld is relatief eenvoudig te beantwoorden: geld dat je krijgt voor de smart die je hebt geleden. Smart is echter een breed begrip. Zo kunnen er allerlei gevoelens onder vallen zoals angst, onzekerheid, pijn en verdriet. Je hebt recht op een vergoeding smartengeld als je door toedoen van iemand anders een ongeluk hebt gehad waarbij je letsel hebt opgelopen. Bij het berekenen van de hoogte van het smartengeld spelen weer allerlei factoren waaronder de ernst van het letsel, je leeftijd, maar ook of je invalide blijft en natuurlijk de vraag hoeveel levensvreugde je daarvoor moet inleveren. In dit blog bekijken we wat smartengeld precies is, wie er recht op hebben en om wat voor bedragen het dan ongeveer gaat.

Sonja Schwedersky

30 april 2023 ·

8 minuten Leestijd

4.5K X Bekeken

Lees verder na de afbeelding.

Wie heeft recht op smartengeld

Slachtoffers van een ongeluk hebben vaak recht op een vergoeding smartengeld. Het is belangrijk om je te realiseren dat dit niet hetzelfde is als een vergoeding voor de kosten die het ongeluk met zich heeft meegebracht. Deze twee staan volledig los van elkaar. Ze worden ook wel onderverdeeld in materiële en immateriële schade. Onder de materiële schade vallen dan alle kosten zoals kosten voor medische hulp, hulp thuis, gederfde inkomsten, vervoerskosten en allerlei andere kosten waarvoor je kunt komen te staan als je een ongeluk hebt gehad. Smartengeld is de vergoeding voor immateriële schade: de pijn die je hebt moeten lijden, het verdriet dat je hebt gehad en allerlei andere vervelende ervaringen zoals nachtmerries, angsten, niet meer durven autorijden. Ook voor bijvoorbeeld ernstige littekens kun je een smartengeldvergoeding krijgen. 

Soms ben je niet zelf slachtoffer van het ongeluk maar heb je dit ongeluk wel van dichtbij meegemaakt. Dit kan ook een enorme impact hebben. Je zult maar zien hoe een familielid wordt doodgereden of andere vreselijke dingen hebben moeten zien. Dit kan allerlei gevolgen hebben voor je eigen leven ook al was je niet het slachtoffer. Ook mensen die getuige zijn geweest van een ernstig ongeluk komen soms in aanmerking voor een vergoeding smartengeld. 

Hoeveel smartengeld krijg je?

De hoogte van een smartengeldvergoeding is heel lastig te bepalen. Want hoe bereken je hoeveel pijn iemand heeft gehad, hoe bang iemand is geweest of wat onzekerheid over de toekomst voor een bepaald persoon betekent? Zaken als verdriet en pijn laten zich natuurlijk niet gemakkelijk vertalen naar een geldbedrag. Om toch een leidraad te hebben bij het vaststellen van een hoogte smartengeldvergoeding bestaat er de zogenaamde smartengeldgids. In deze gids zijn vergoedingen smartengeld die in het verleden zijn toegekend opgenomen. Als de rechter moet beslissen over de hoogte van een smartengeldvergoeding zal hij of zij deze gids raadplegen. Toch zijn deze bedragen niet meer dan een leidraad want elke situatie is anders. Smartengeld is natuurlijk ontzettend persoonlijk. Waar de een heel veel last heeft van een bepaald letsel zal dit voor een ander veel minder gelden. Nare ontsierende littekens in het gezicht voor de rest van je leven zijn voor een jonge vrouw veel belastender dan voor een oudere man. 

De smartengeldgids

In de smartengeldgids zijn de verschillende soorten letsel opgenomen onder verschillende categorieën. De categorieën nemen we hierna door en we geven ook een indicatie van de hoogte van de smartengeldvergoeding waarop in dergelijke gevallen recht zal bestaan.

In Nederland worden in tegenstelling tot in bijvoorbeeld de Verenigde Staten, geen enorm hoge bedragen aan smartengeld betaald. Je hoort vaak over smartengeldvergoedingen die in de miljoenen lopen maar in Nederland zal dat niet snel gebeuren. Op sommige websites van letselschade experts wordt wel eens geschermd met bedragen die in de miljoenen lopen maar dan gaat het vaak om een combinatie van materiële en immateriële schade. Voor smartengeld geldt toch wel een limiet van ongeveer €100.000 met een enkele uitschieter daarboven. Als er wordt gesproken over miljoenen dan gaat het vaak om een combinatie met een vergoeding voor de letselschade kosten. Die kosten kunnen wel in de miljoenen lopen. Als je als jonge man of vrouw blijvend invalide raakt en de rest van je leven zorg nodig hebt dan praat je al snel over dergelijke bedragen. Nogmaals, het gaat dan om een kostenvergoeding en niet om smartengeld. 

Overzicht categorieën letsel

• Gering letsel
• Licht letsel
• Matig letsel
• Ernstig letsel
• Zwaar letsel
• Zeer zwaar letsel
• Uitzonderlijk zwaar letsel

Gering letsel

Onder gering letsel vallen kneuzingen, schaafwonden, een eenvoudige botbreuk of een lichte hersenschudding. Voor gering letsel kun je rekenen op een smartengeldvergoeding tot maximaal €2.000 afhankelijk van de persoonlijke situatie. 

Licht letsel

Als je licht letsel hebt opgelopen dan gaat het meestal om meerdere botbreuken, littekens, een beschadiging aan het gebit of bijvoorbeeld een arm uit de kom. Meestal kun je een paar dagen tot maximaal een paar weken niet werken en moet je behandeld worden in het ziekenhuis of is een korte opname in het ziekenhuis nodig. De vergoeding smartengeld voor licht letsel ligt doorgaans ergens tussen de €2.000 en €5.000. 

Matig letsel

Matig letsel kan best al heftig zijn en flinke gevolgen hebben. Het kan dan gaan om het verlies van een vinger, een whiplash, maar ook om psychische schade door een zedenmisdrijf zoals een verkrachting. Nog steeds is de vergoeding smartengeld in dergelijke gevallen niet erg hoog, denk aan bedragen rond de €10.000. Het hangt natuurlijk wel van de persoonlijke situatie af en soms is een hogere vergoeding mogelijk.

Ernstig letsel

Onder ernstig letsel vallen onder meer inwendige letsels, een schedelbasisfractuur of meerdere gecompliceerde botbreuken. De impact van dergelijk letsel is groot en de smartengeldvergoeding is hier dan ook een stuk hoger. Vaak moet het slachtoffer langere tijd worden opgenomen in het ziekenhuis, operaties ondergaan en vaak ook is langdurige verpleging nodig. Indien sprake is van moeilijk of zelfs geen volledig zicht op herstel, dan zal een hogere smartengeldvergoeding worden toegekend. Bijbehorende bedragen liggen rond de €25.000.

Zwaar / zeer zwaar / uitzonderlijk zwaar letsel

De laatste drie categorieën, zwaar letsel, zeer zwaar letsel en uitzonderlijk zwaar letsel gaan voornamelijk over de mate van blijvende invaliditeit. Moet het slachtoffer heel lang herstellen, langdurig worden verpleegd, moeten bepaalde lichaamsfuncties of lichaamsdelen voorgoed worden gemist, kan het slachtoffer nooit meer werken, of hobby’s uitoefenen? Hier zal de rechter vooral kijken naar de impact op de rest van het leven en de smartengeldvergoeding baseren op de ernst van het geval. Hier zijn smartengeldvergoedingen tot €100.000 of meer mogelijk. 

Levenslange consequenties

Zoals gezegd hangt de hoogte van de smartengeldvergoeding in grote mate af van de consequenties voor het slachtoffer. Een gitarist die een hand moet missen heeft te maken met een enorme impact op zijn of haar leven. Niet alleen kan de gitarist zijn beroep niet meer uitoefenen, het verdriet hierover kan gigantisch zijn. 

Smartengeld claimen

Voor het claimen van smartengeld heb je eigenlijk altijd een letselschade expert nodig. Denk aan een letselschade jurist of advocaat. Allereerst is het natuurlijk noodzakelijk dat je kunt bewijzen dat iemand anders schuldig is aan het ongeluk dat jou is overkomen. Of dat nu op je werk, op straat of elders is zoals in een ziekenhuis bij een medische fout. Daarbij komt dat smartengeld meestal niet op zichzelf staat maar tegelijkertijd wordt geclaimd met de letselschade kosten. 

Een voorbeeld uit de praktijk

Een voorbeeld: Een vrouw van 30 krijgt een zwaar ongeluk met haar auto. Zij wordt door een vrachtwagen aangereden en de gevolgen zijn gigantisch. De jonge vrouw raakt bekneld en moet als gevolg daarvan een been missen, zij is het zicht aan een oog kwijt en heeft inwendige letsels. Het herstel neemt vele maanden in beslag, zij moet meerdere keren worden geopereerd en zal tenslotte nooit meer volledig aan het werk kunnen. 

De vrouw heeft recht op twee verschillende vergoedingen: letselschadevergoeding en smartengeld. 

De letselschadevergoeding zal onder meer bestaan uit een vergoeding voor alle gemaakte en niet vergoede medische kosten, een vergoeding voor gederfde inkomsten, vergoeding voor het verzorgen van haar kinderen en natuurlijk een vergoeding voor alle andere kosten aan haar auto, hulp in huis en tenslotte ook nog een verhuizing of verbouwing aan de woning omdat de vrouw geen trap meer kan lopen. Dit zijn de materiële kosten. 

De vrouw heeft natuurlijk ook ontzettend veel verdriet en pijn. Het feit dat zij niet meer zelf voor haar kinderen kan zorgen, ze naar school kan brengen, haar beroep niet meer kan uitoefenen, haar geliefde hobby’s niet meer kan uitoefenen en voortaan invalide zal blijven. De vrouw heeft hier ontzettend veel verdriet van, slaapt slecht, heeft nachtmerries, durft niet meer in auto’s en heeft jarenlange psychische hulp nodig om het gebeurde te verwerken. Hiertegenover mag een smartengeldvergoeding staan. Dit geld verzacht natuurlijk niet de pijn maar kan wel een gevoel van rechtvaardigheid geven. En dat is precies waar smartengeld voor is bedoeld.

Eerste publicatie op: 20 november 2020

• Deel Artikel:

Rechtbank Zorg

Geschreven door: Sonja Schwedersky

Van De Schrijverije

Sonja Schwedersky is de oprichter van Tekstbureau De Schrijverije (2005). Vanaf haar jonge jaren volgde zij een tweeledig pad: een zakelijk en een creatief. Een rechtenstudie en een conservatorium opleiding. Zowel als schrijver en als componist is haar carrière succesv...

Meer informatie