Boeken: welke genres zijn er

Ben je ooit overweldigd door de vele boekgenres die er zijn? Van literatuur tot lectuur, van klassiek tot modern, en van fictie tot non-fictie, in deze blog duiken we diep in de wondere wereld van boekgenres om wat helderheid te bieden. Lees snel verder!

Team Kennisdomein

20 juni 2023 ·

6 minuten Leestijd

527 X Bekeken

Bij de vraag ‘welke genres zijn er’ kan je hoofdgenres onderscheiden maar ook een veelheid aan subgenres. Zo is de roman een hoofdgenre dat is onder te verdelen in subgenres waaronder bijvoorbeeld de historische roman. We kunnen boeken ook onderverdelen in literatuur en lectuur, in klassiek en modern of in fictie en non-fictie. In dit blog vertellen we meer over de genres en we beginnen met de uitleg van het begrip genre zelf. Lees ook ons blog over de geschiedenis van het boek.

Wat betekent ‘genre’

Het woord genre spreek je uit als zjanre. Het is een manier om stromingen binnen de kunst onder te verdelen. Het gaat dan om kunst die overeenkomsten vertoont. Overigens is het begrip genre niet voorbehouden aan boeken. We kennen het ook in andere kunstvormen. Zo zijn er onder meer filmgenres, televisiegenres, computerspelgenres, muziekgenres en beeldende kunstgenres. 

Om een en ander te verduidelijken kijken we naar het televisiegenre. Sommige televisie-uitzendingen vertonen overeenkomsten met elkaar en vallen daardoor onder hetzelfde genre. 

• Actualiteitengenre: Nieuwsuur, EenVandaag, Jinek
• Quizgenre: Miljoenenjacht, Lingo, De Slimste Mens
• Comedygenre: Flodder, Kees & Co, Zeg ‘ns Aaa

Er zijn nog tal van ander genres: politieseries, reality, ziekenhuisseries, drama, soaps, etc. 

Download ons gratis e-book boordevol tips over tekstschrijven.

Lees verder na de afbeelding.

Literatuur en lectuur

Het onderscheid tussen literatuur en lectuur is niet eenvoudig. Een kenmerk van lectuur is dat het gaat om eenvoudige tekst. Nu is het begrip ‘eenvoudig’ niet eenduidig en voor iedereen weer anders. Het gaat bijvoorbeeld om een boek met een simpele verhaallijn terwijl het bij literatuur doorgaans over realistische problemen gaat. De tekst van literatuur is vaak verrassend, complex, er is een gedegen opbouw, meer diepgang, een bijzonder plot en het boek zet je aan het denken. Er is ook nog een ‘tussengebied’. Denk aan eenvoudige romans (bijvoorbeeld doktersromans) en aan avonturenromans. Lectuur is niet, zoals vaak bij literatuur wel het geval is, gericht op het creëren van kunst maar gericht op ontspanning.

Klassiek en modern

Ook het onderscheid tussen klassiek en modern, jong en oud dus, is niet heel strikt. Doorgaans wordt onder klassieke literatuur verstaan: de meesterwerken van de letterkunde, voortreffelijk in zijn soort. Het gaat om boeken met grote pedagogische waarde en ze worden ook vaak gelezen in schoolverband. Het kan gaan om heel oude werken, nog van vóór onze jaartelling tot een paar eeuwen terug. Voorbeelden van beroemde schrijvers uit die tijd zijn Cicero, Caesar, Vergilius, Horatius, Ovidius. Dat zijn overigens geen boeken die iedereen ‘kan’ lezen omdat ze in het Grieks of Latijn zijn geschreven. Uiteraard zijn er wel vertalingen van.

De periode van de moderne literatuur wordt meestal geplaatst vanaf 1910. Dit heeft te maken met industrialisatie en democratisering. Mensen pakten meer zeggenschap, gingen dingen doen op hun eigen manier. Dit had groot effect op de literatuur.

Luisterboeken en e-books

Aan onze manier van lezen is wel het een en ander veranderd. Dit heeft te maken met de komst van de computer. Met het aanbreken van het digitale tijdperk lezen we  minder boeken, waarschijnlijk omdat we tijd kwijt zijn aan die computer. Spelletjes spelen, de vele social media platforms, online winkelen en meer.

Lezen doen we nu vaak ook digitaal: via een tablet of speciale e-reader komt er geen fysiek boek meer aan te pas. Dit zijn de zogenaamde e-books, die je dus alleen online kunt lezen.

Ook het luisterboek is heel populair: geen fysiek boek, ook geen letters, alleen nog luisteren. Waar en wanneer we maar willen.

Fictie en non-fictie

Kort gezegd is het verschil tussen fictie en non-fictie dat fictie een verzonnen verhaal is en non-fictie waargebeurd. Bedenk echter wel dat non-fictie ook niet 100% waargebeurd is of hoeft te zijn. Zo zal het verhaal altijd worden gekleurd door de mening van en kijk op de dingen van de schrijver. Ook een non-fictie verhaal is daarmee subjectief. Daarnaast is er meestal sprake van een mengeling van fictie en non-fictie. Een ex-politieman bijvoorbeeld, die zijn avonturen beschrijft die werkelijk zijn gebeurd, zal deze aanvullen met aangepaste, deels verzonnen omstandigheden.

Voorbeelden van fictie: sprookjes, stripverhalen, romans, verhalen in computerspellen.

Voorbeelden van non-fictie: informatieve boeken, reisverslagen, wetenschappelijk werken.

Download ons gratis e-book boordevol tips over tekstschrijven.

En dan de boekengenres

Zoals hiervoor al aangegeven, zijn er heel veel verschillende (sub)genres binnen de literatuur/lectuur. Veel boeken vallen binnen meerdere genres. Toch moet een boek een hoofdgenre hebben, al was het maar om het goed te kunnen plaatsen in een boekwinkel of bibliotheek.

Een belangrijke indeling van boeken bestaat uit drie hoofdgenres: epiek, lyriek en dramatiek. Toch vind je die indeling niet in de bieb. Wat betekenen ze?

• Epiek: verslag van een gebeurtenis, objectief, soms uitvoerig, rationeel, het verhaal staat centraal
• Lyriek: gevoelens staan centraal, subjectief, emotioneel, bondig, er gebeurt weinig
• Dramatiek: dialoog, er gebeurt iets, meestal toneel.

Genres in winkels en bibliotheken

Om het boek dat je zoekt te kunnen vinden is het handig als je bij genres kunt kijken. Als je een kookboek zoekt bijvoorbeeld, of een roman van een bepaalde schrijver. Meestal is een eerste onderscheid gemaakt tussen informatieve boeken en niet-informatieve. Dan is er ook vaak een speciale jeugdafdeling en bijvoorbeeld een afdeling met studieboeken.

Voorbeelden van genres:

• Biografie
• Familie- en streekromans
• Fantasy en Science fiction
• Thrillers
• Klassiekers
• Poëzie
• Kunst en cultuur
• Psychologie
• Reizen
• Politiek
• Gezondheid
• Geschiedenis
• Misdaad
• Verhalenbundels

Deze lijst kan nog met veel meer subgenres worden uitgebreid. Hierna vertellen we wat meer over enkele genres.

Wat is een (auto)biografie

Een biografie is een verhaal over een bestaand persoon. Het boek is verhalend geschreven en bevat dus niet alleen een opsomming van feiten. Meestal gaat het boek over een bekend persoon, maar dat hoeft niet. Schrijft de betreffende persoon zélf dit boek, dan heet het een autobiografie.

Het is overigens ook een autobiografie als de persoon het boek laat schrijven door een ghostwriter. Een ghostwriter is iemand die naar aanleiding van de verhalen (interviews) van de persoon waarover het boek gaat, een biografie schrijft.

Schrijft iemand een boek over een bepaald persoon zonder dat deze daar zelf bij betrokken is, dan is hij/zij zelf de schrijver van het boek.

Wat is poëzie (en wat is proza?)

Poëzie is een bijzondere manier van schrijven, namelijk in de vorm van gedichten. Wat ook bijzonder is: bij poëzie mag de schrijver, dichter in dit geval, breken met taalregels. Zo hoeft er niet per se een punt achter een zin te staan of hoeven zinnen niet verplicht met een hoofdletter te beginnen. Bij gedichten denken we vaak aan rijmwoorden, maar ook dat is geen strikte voorwaarde. We zien overigens steeds vaker gedichten die niet op rijm zijn gemaakt.

Proza is eigenlijk alles dat geen poëzie is. Het kan een krantenartikel zijn, een liefdesroman, een literaire roman of bijvoorbeeld een biografie of avonturenroman.

Heb je hulp nodig bij tekstschrijven, neem dan contact met ons op of download ons gratis e-book ⤵

Gratis ebook – Eerste hulp bij tekstschrijven!

✅ Direct gratis in je mailbox
✅ Leer direct meer over ezelsbruggetjes, de valkuilen van tekstschrijven en het bepalen van een doel voor je tekst
✅ Geschreven door de specialisten van Kennisdomein

Eerste publicatie op: 20 juni 2023

• Deel Artikel:

Communicatie Tekstschrijven

Geschreven door: Team Kennisdomein

Van Kennisdomein

Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...

Meer informatie