Vitamine B12 wat is dat?

Wanneer er een gesprek gevoerd wordt over het wel of niet eten van vlees, dan komt vaak ook vitamine B12 ter sprake. Maar vitamine B12 wat is dat, waar zit het in, waar dient het voor en wat gebeurt er wanneer je een tekort hebt aan deze belangrijke vitamine? Vitamine B12 wordt gemaakt door micro-organismen in de darmen. De mens maakt uit zichzelf ook B12 aan, alleen gebeurt dit in een gedeelte van de darmen waar deze vitamine niet meer door het lichaam zelf opgenomen kunnen worden. Omdat het wel een hele belangrijke vitamine is, zijn mensen dus afhankelijk van voeding om deze vitamine binnen te krijgen. 

Inhoudsopgave

    Lees verder na de afbeelding.

    Vitamine B12 wat is dat?

    Waar zit b12 in

    Vitamine B12 zit van nature in dierlijke producten. Te denken valt hierbij aan vlees, vis, eieren en zuivel. Verder zit B12 in de aarde, oppervlaktewater en insecten. Op die manier kregen onze voorouders die voornamelijk plantaardig aten de B12 binnen. Tegenwoordig wordt B12 ook toegevoegd aan producten, zoals vleesvervangers en sojamelk. Dit wordt gedaan omdat mensen afgelopen jaren veel bewuster met hun voeding bezig zijn en soms niet meer willen bijdragen aan de bio-industrie. Het is in principe voor zowel vleeseters als veganisten erg gemakkelijk om de juiste hoeveelheid B12 binnen te krijgen. Doet de vleeseter dat door dierlijke producten te eten, de veganist doet dit door een tabletje B12 te nemen bij het eten.

    Vaak wordt ten onrechte gedacht dat mensen die dierlijke producten nuttigen geen B12 tekort kunnen oplopen. Dit is niet waar. Het lichaam kan namelijk verstoord worden in de opnamecapaciteit van B12. De oorzaak hiervan is niet altijd duidelijk en kan ook aangeboren zijn. 

    Waar dient vitamine B12 voor

    Zoals misschien wel bekend is, zijn alle vitaminen essentiële voedingsstoffen voor het menselijk lichaam. Ze zijn noodzakelijk zodat ons lichaam goed kan blijven functioneren. Vitamine B12 is, net als vitamine C en alle andere vitamine B varianten, een wateroplosbare vitamine. Vitamine B12 zorgt voor de aanmaak van rode bloedcellen en speelt een belangrijke rol in een goed functionerend zenuwstelsel, immuunsysteem, hart- en vaatstelsel en het maag- darmstelsel. Het is dus erg belangrijk dat men deze vitamine in voldoende mate binnen krijgt. In tegenstelling tot de andere in water oplosbare vitaminen, kan vitamine B12 een voorraad in het lichaam aanleggen. De andere in water oplosbare varianten kunnen dat niet. 

    Wanneer vitamine B12 tekort

    Wanneer er niet genoeg vitamine B12 aanwezig is in het lichaam dan kan dat verschillende oorzaken hebben, te weten: 

    • Verminderde inname (weinig / geen dierlijke producten of geen tabletje)
    • Gestoorde opname (B12 wordt niet opgenomen door het lichaam)
    • Aangeboren stoornis in de stofwisseling (B12 wordt niet opgenomen door het lichaam)
    • Overige oorzaken door bijvoorbeeld medicijngebruik (B12 wordt niet opgenomen door het lichaam).

     Als er een tekort ontstaat, dan kunnen er klachten ontstaan aan: 

    • Zenuwstelsel
    • Immuunsysteem
    • Hart- en vaatstelsel
    • Maag- darmstelsel
    • Bewegingsstelsel (spieren, pezen en botten)
    • Hematologisch systeem (bloed, beenmerg en bloedstolling) 
    • Urogenitaal systeem (urinewegen en geslachtsorgaan).

    Wanneer men een tekort aan B12 heeft, dan kan zich dat op allerlei verschillende manieren uiten. Voor bijna niemand is dit hetzelfde. Dit komt omdat deze vitamine op enorm veel systemen van het lichaam van invloed is. Bij iedereen uit zich dat dus op een andere manier, maar er zijn wel een aantal meest voorkomende klachten te benoemen. Deze klachten zijn: 

    • vermoeidheid, 
    • psychische problemen, 
    • neurologische problemen 
    • een ontstoken of dikke tong,
    • het koud hebben en
    • verlies aan eetlust. 

    Omdat dit vrij algemene klachten zijn, kan het voorkomen dat een huisarts niet altijd direct aan een tekort van B12 denkt. De diagnose van een B12 tekort kan dan ook soms maanden tot jaren duren, wanneer men de pech heeft dat de huisarts niet doortastend genoeg is. Uit onderzoek van het B12 instituut is gebleken dat:

    • 30% van de mensen die een B12 tekort hebben al 5 jaar of langer hiervan klachten ondervinden. 
    • Bij slechts een kwart van de patiënten wordt er in het eerste jaar na het ontstaan van klachten getest op B12.
    • 28% van de patiënten heeft bloedarmoede en 15% van de patiënten heeft te grote rode bloedcellen. 65% van de patiënten heeft dit beide niet. Bloedarmoede is dus niet een goede indicator voor een B12 tekort.
    • 65% merkt verbetering van de klachten na 15 injecties. 
    • 25% heeft na een jaar nog steeds ernstige vermoeidheidsklachten. 

    Wat te doen bij vitamine B12 tekort

    Wanneer er geconstateerd is dat er een vitamine B12 tekort is door bijvoorbeeld een gestoorde opname, dan zal er over het algemeen een injectie met B12 gegeven moeten worden. Het injecteren met B12 is bewezen effectief. Omdat het direct toegediend wordt, zal het maag- darmstelsel omzeild worden waardoor de opname van de B12 niet gestoord kan worden. Het injecteren is vrijwel pijnloos en het is goedkoper dan andere mogelijkheden. Een B12 injectie wordt in het algemeen 1 keer per 2 maanden toegediend nadat de opstartfase is afgerond. In de opstartfase krijgt een patiënt 2x per week voor de duur van 5 weken injecties met B12. De reguliere twee maandelijkse injectie kan bij de huisarts, maar kan de patiënt ook zelf thuis toedienen. 

    Lees hier meer over het innemen van extra vitamine D

    Veelgestelde vragen

    Hoe groot is de voorraad B12 in het lichaam?

    De voorraad B12 in het menselijk lichaam kan goed zijn voor een periode van 3 tot 10 jaar. Een tekort van vitamine B12 loop je dan ook niet van de een op de andere dag op. Wanneer er een tekort optreedt zullen ook de klachten langzaam ontstaan. 

    Hoe test ik mijn B12?

    B12 test je het beste bij de huisarts. Via een urine- of bloedtest kan de huisarts meten of je een tekort hebt aan B12 of dat de waardes goed zijn. Wanneer de waardes te laag zijn zal de huisarts aangeven wat de mogelijkheden zijn om de waardes weer op het juiste peil te krijgen. Te denken valt aan injecties of tabletten. Dit is afhankelijk van de hoogte van het tekort. 

    Is vitamine B12 vegan?

    Bijna alle B12 tabletjes zijn veganistisch. Echter zijn er ook een aantal in omloop die dat niet zijn. Deze bevatten dan lactose of gelatine. Ben je veganist, lactose intolerant of eet je al dan niet vanuit geloofsovertuiging geen varken, kijk dan goed op de verpakking of vraag even bij de leverancier na of de tabletjes veganistisch zijn. 

    Welke medicijnen en stoffen kunnen de opname remmen?

    Er zijn een aantal medicijnen en stoffen die de opname van vitamine B12 kunnen afremmen. Dit zijn maagzuurremmers, para-aminosalicylzuur, neomycine, colchicine, metformine, questran, kaliumtabletten en lachgas.

    Kunnen dieren ook een B12 tekort hebben?

    Dieren kunnen inderdaad een B12 tekort hebben. Vaak komt dit door een tekort aan kobalt in het voer of in het gras. Kobalt wordt omgezet naar vitamine B12. Symptomen van een tekort bij dieren zijn bijna gelijk aan mensen, maar zijn wel eerder zichtbaar. Wanneer eenmaal is vastgesteld dat een dier een B12 tekort heeft, kan ook hier een injectie gebruikt worden om het B12 gehalte op peil te brengen. Hierna wordt er vaak kobalt toegevoegd aan krachtvoer of drinkwater. 

    Eerste publicatie op: 22 augustus 2020
    Geschreven door: Team Kennisdomein
    Van Kennisdomein
    Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...
    Meer informatie

    Aanbevolen artikelen

    Bord met enkele plantjes en planten fruit en groente er omheen
    Voeding tips
    Het onderwerp ‘gezonde voeding’ krijgt steeds meer aandacht in onze samenleving. Wat is de (waan)zin van h...
    Een ontbijt met brood koffie en jus d orange
    Voeding tips
    Wat is dat, goed ontbijten? En waarom is dat belangrijk? In dit blog vertellen we meer over het ontbijt, d...
    Stroopwafels
    Voeding tips
    Zoals in de meeste landen is er zoiets als typisch Nederlands voedsel. Lekkernijen en gerechten die in&nbs...
    Tips om goedkoper te eten
    Maatschappelijke onderwerpen
    Bijna iedereen voelt tegenwoordig extra druk op de portemonnee. De hoge energieprijzen, de voedselprijzen,...
    Meer artikelen over Voeding tips