De maan, de natuurlijke satelliet van de aarde

De maan is een natuurlijke satelliet van de aarde. Dat wil zeggen, een object dat in een baan om de aarde draait en niet door mensen is gemaakt. De maan behoort tot de grootste manen in ons zonnestelsel. De mens heeft al veel ruimtevaartmissies naar de maan gestuurd. In de jaren 60 begon de NASA met de voorbereidingen van bemande ruimtevluchten naar de maan. Uiteindelijk lukte het de mens voet op de maan te zetten. Dit blog over de maan maakt deel uit van onze serie over sterrenkunde.

Team Kennisdomein

24 juni 2024 ·

7 minuten Leestijd

963 X Bekeken

Inhoudsopgave

Lees verder na de afbeelding.

De maan

De maan behoort tot de grootste manen in ons zonnestelsel. Slechts vier andere manen, Ganymedes, Titan, Callisto en de maan Lo zijn groter dan die van ons. Deze manen draaien alle om Saturnus en Jupiter, planeten die veel groter zijn dan de aarde en hun eigen manen. Het verschil in omvang tussen de maan en de aarde is veel minder groot. Daarom worden beide hemellichamen samen ook wel een dubbelplaneet genoemd.

Kraters op de maan

Het oppervlak van de maan is bezaaid met kraters. Deze kraters zijn ontstaan door kleine ruimteobjecten die ooit op de maan zijn ingeslagen. De maan heeft geen dampkring zoals de aarde heeft. Ruimteobjecten tot een bepaalde grootte verbranden in de dampkring van de aarde waardoor deze objecten niet op aarde inslaan. De maan beschikt niet over zo’n schild waardoor ieder object, hoe klein ook, kan inslaan.

Vulkanisme op de maan

De maan kende in een ver verleden vulkanische activiteit. Een aantal grote inslagkraters op de maan werd ooit gevuld met lava. Wetenschappers denken dat de laatste vulkaanuitbarsting op de maan zich twee miljard jaar geleden voordeed. Wist je trouwens dat de grootste vulkaan in ons zonnestelsel zich op Mars bevindt?

Zwaartekracht op de maan

De zwaartekracht op de maan is veel minder sterk dan op aarde. Wanneer je op aarde omhoog springt kost dat best veel lichaamskracht, waarna je lichaam ook weer snel naar benden komt. Op de maan werkt dat heel anders. De ruimtevaarders die ooit op de maan stonden, konden heel gemakkelijk grote sprongen maken. Een sprong kost minder kracht, een sprong op de maan lijkt meer op zweven.

Rotatie om de aarde

De maan draait op een afstand van zo’n 400.000 kilometer in een baan om de aarde. De afstand tussen de maan en de aarde wisselt omdat baanrotaties van hemellichamen niet perfect rond verlopen. De afstand tussen beide hemellichamen kan tot ruim 40.000 kilometer verschillen. Het punt waarop de rotatiebaan van de maan het verst bij de aarde verwijderd is, ligt op ruim 405.000 kilometer. Dit punt wordt ook wel het apogeum genoemd. Het punt waarop de rotatiebaan van de maan het dichtst bij de aarde komt, ligt op ruim 363.000 kilometer en wordt ook wel het perigeum genoemd. De maan draait in ruim 27 dagen een rondje om de aarde.

Getijden

De aarde en de maan voeren veel kracht uit op elkaar. De relatief zware kern van de aarde trekt de maan naar zich toe en houdt de maan in een baan om de aarde. Het gebeurt ook andersom. De maan oefent ook kracht uit op de aarde. De maan trekt aan de aarde. Dat is het beste zichtbaar aan de kust waar je de getijden van eb en vloed elkaar ziet afwisselen. De maan is hiervoor verantwoordelijk.

Ruimtevaart naar de maan

De mens heeft met de ruimtevaart al veel missies naar de maan volbracht. De bekendste is het Amerikaanse Apollo Programma waarbij voor het eerst in de geschiedenis mensen op de maan werden gezet. Daarnaast waren er onbemande ruimtevaartprogramma’s om de maan te verkennen, ook van andere landen zoals Rusland, China en Europese landen.

Mensen op de maan

In 1969 begon de NASA met lanceringen van bemande ruimtevluchten naar de maan. Deze vluchten waren onderdeel van het Apollo Programma, dat overigens al begon in het jaar 1961.

Apolloprogramma

Het Apollo Programma was een Amerikaans ruimtevaartproject dat bestond tussen 1961 en 1972. Het doel van deze ruimtemissies was om mensen op de maan te zetten en hen daarna weer veilig terug naar aarde te brengen. Toenmalig president Kennedy sprak de doelstelling van het Apolloprogramma bij de start van het programma uit. Volgens de president zou de mens in ieder geval voor de eeuwwisseling voet op de maan hebben gezet. Die doelstelling is ruimschoots gehaald. Voordat er daadwerkelijk mensen op de maan konden landen, moesten tal van voorbereidingen worden getroffen. Het Lunar Orbiter Programma is daarvan een voorbeeld. Dit programma bestond uit een aantal onbemande missies met als doel de maan in kaart te brengen. Een vijftal sondes vloog in een baan om de maan en maakte talloze foto’s van de maan.

De Apollo missies

Het Apollo Programma bestond uit 17 missies. Een afzonderlijke missie kreeg de naam Apollo met het nummer erachter, de eerste missie droeg bijvoorbeeld de naam Apollo 1. De Apollo 1 vloog tijdens een oefening in brand en kwam niet tot een lancering. De drie bemanningsleden kwamen bij dit ongeval om het leven. Apollo 2 en 3 waren eveneens bedoeld als oefeningen en kregen vanwege het ongeluk met de Apollo 1 andere namen. De Apollo 4 tot en met Apollo waren onbemande missies en werden vooral gebruikt om de raketten te testen waarmee de capsules werden gelanceerd. Apollo 7 was de eerste bemande missie die succesvol werd gelanceerd. De Apollo 11 vloog elf dagen lang in een baan om de aarde. Aan boord waren drie bemanningsleden die tijdens de vlucht allerlei testen uitvoerden. De Apollo 8 was de eerste vlucht van het Apolloprogramma die in een baan om de maan werd gebracht. De Apollo 9 vloog in een baan om de aarde en de Apollo 10 cirkelde weer rond de maan. Deze modules waren de laatste testvluchten voor een daadwerkelijke maanlanding met de Apollo 11.

Eerste landing op de maan

De Apollo 11 was de eerste vlucht met een succesvolle maanlanding. Apollo 11 werd met drie bemanningsleden aan boord in een baan om de maan gebracht. Vervolgens daalde een maanlander af naar de maan. Het moederschip Columbia bleef met één bemanningslid achter in een baan om de maan. Neil Armstrong was tijdens de Apollo 11 missie de eerste mens op de maan.

Nog 5 maanlandingen

Na de Apollo 1 missie kwamen er meer maanlandingen. De Apollo 12 was de tweede succesvolle maanlanding. Bij de Apollo 13 ging het mis. Het ruimteveer kreeg te maken met schade aan boord. De Apollo 13 vloog een rondje om de maan en keerde snel terug naar de aarde. De bemanning werd in veiligheid gebracht. Apollo 14 tot en met 17 werden succesvolle maanlandingen. Astronauten op de maan beschikten overigens ook over een elektrische maanwagen waarmee de astronauten over het oppervlak van de maan konden rondrijden.

Sovjet-Unie naar de maan

Ook de Sovjet-Unie probeerde gelijktijdig met de Verenigde Staten mensen op de maan te zetten. Dit lukte echter niet. Wel heeft de Sovjet-Unie veel andere hoogtepunten en records bereikt tijdens de vele maanmissies die zij uitvoerden. Dat deden zij vooral met hun Loenaprogramma. Zo waren de Sovjets met hun Loena 2 in 1959 bijvoorbeeld de eersten die een door mensen gemaakt object lieten inslaan op de maan.

Het Apollo Programma was het bekendste ruimtevaartprogramma met bemande missies naar de maan. Maar er zijn veel meer missies naar de maan geweest.

Andere ruimtevaartprogramma’s

Ook het Loenaprogramma was een reeks missies naar de maan, uitgevoerd door de Sovjet-Unie. Het Loenaprogramma vond plaats in dezelfde periode als de Apollo missies en gold als tegenhanger van de ruimtewedloop met de Verenigde Staten. De missies van het Loenaprogramma bleven alle onbemand. Een ander voorbeeld van een Amerikaans ruimtevaartproject naar de maan is Lunar Prospector uit de jaren 90. Deze missie ging onder andere op zoek naar sporen van water op de maan. Op de maan werd echter geen water gevonden. Selene is een voorbeeld van een Japans ruimtevaartproject naar de maan. Deze missie werd in 2007 gelanceerd en had onder andere de bestudering van het maanoppervlak als doel.

Naast bovengenoemde missies zijn er nog veel meer ruimtevaartprogramma’s naar de maan geweest. Missies naar de maan werden uitgevoerd door veel verschillende landen waaronder de Verenigde Staten, Sovjet-Unie, Rusland, Europese Unie, Japan, Israël, India en de Verenigde Arabische Emiraten.

Eerste publicatie op: 19 maart 2023

Deel Artikel:

Geschreven door: Team Kennisdomein

Van Kennisdomein

Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...

Meer informatie