De meeste fietsers ter wereld

Nederland, een land van fietsers. Dit blog licht toe waarom wij koplopers zijn, duikt in de fietsgeschiedenis en laat zien hoe de fiets ons dagelijks leven beïnvloedt. Interessant? Lees verder!

Team Kennisdomein

3 juni 2023 ·

7 minuten Leestijd

6.2K X Bekeken

Nederland staat bekend om het gebruik van de fiets en heeft dan ook (relatief) de meeste fietsers ter wereld. Een blog over de fiets mag dan ook niet ontbreken in onze serie artikelen over Nederland. We vertellen meer over de geschiedenis van de fiets, de ontwikkeling van de fiets, over fietspaden, fietsvakanties en natuurlijk over het gebruik van de fiets in andere landen. In Nederland zijn in elke provincie kilometers fietspaden. Zo kan je fantastisch fietsen in Drenthe en op de Wadden maar ook in Limburg de grote steden bezoek per fiets. 

Lees verder na de afbeelding.

De ontwikkeling van de fiets

De uitvinding van de fiets begint met de uitvinding van het wiel. Dat was al zo’n 3500 jaar geleden! Wielen werden toen alleen gebruikt voor karren. De fiets zoals we die nu kennen werd vooraf gegaan door een andere uitvinding: de loopfiets. Deze fiets had dus nog geen trappers. Die uitvinding was in 1817, in Duitsland en heette een draisine.

De draisine

Waarom vond men eigenlijk de loopfiets, de draisine, uit? Dit had te maken met een vulkaanuitbarsting op het eiland Soembawa. Die uitbarsting leidde in 1816 tot een jaar ‘zonder zomer’ waardoor over de hele wereld oogsten mislukten. Dit leidde weer tot voedseltekorten, ook voor (last)dieren. Transport werd hierdoor enorm bemoeilijkt en om die reden ging men op zoek naar een mogelijkheid zich te verplaatsen en goederen te vervoeren met behulp van alleen menskracht. 

De vélocipède

De opvolger van de draisine werd de vélocipède. Dat duurde nog tot 1862. Een Franse kinderwagenbouwer werd door een passerende loopfiets geïnspireerd. Hij maakte een loopfiets met pedalen aan het voorwiel en het voorwiel werd wat vergroot. De meeste mensen kennen wel die plaatjes en foto’s van deze fiets met twee ongelijke wielen. Het fietste en zat erg ongemakkelijk maar toch ging deze wagenmaker, Pierre Lallement, naar Amerika om te kijken of hij daar succes kon hebben met zijn uitvinding. Dat was helaas niet het geval. 

De metalen banden en het gietijzeren frame maakten dat fietsen niet erg comfortabel was. Men stuiterde letterlijk over de weg en dat leidde zelfs tot losgeschudde schedels. De Engelsen gaven de vélocipède dan ook de bijnaam ‘boneshaker’. 

In Frankrijk echter werd de vélocipède wél een succes. Hier waren veel meer verharde wegen en daar was het fietsen een stuk minder vervelend. Het werd zelfs een rage, zeker toen de fiets werd uitgerust met kogellagers en rubberen banden. 

De hoge bi, gelanceerd door de fiets

Omdat de pedalen van de vélocipède waren bevestigd aan het voorwiel, hadden wiel en trapas dezelfde rotatiesnelheid. Om sneller te kunnen fietsen moest het voorwiel groter worden, steeds groter. Zo ontstond de hoge bi. Een gevaarlijk vervoermiddel want als de fietser abrupt moest stoppen werd deze letterlijk over het stuur gelanceerd. Als men een heuvel wilde afrijden werd aangeraden de benen over het stuur te leggen zodat een eventuele val enigszins werd gebroken. Er waren meer nadelen aan de hoge bi: opstappen was nogal lastig en tussentijds even stoppen onmogelijk, men kon niet met de voeten bij de grond. 

Toch was de hoge bi een groot succes en werden er zelfs grote tochten mee gemaakt. De Brit Thomas Stevens fietste ermee door onder meer de VS en Europa, Iran, Japan, Afghanistan en China. Hij fietste 22.000 kilometer en schreef er een boek over: Rond de Wereld op de fiets. 

De veiligheidswieler

De eerste fiets zoals we die nu nog kennen werd gemaakt door de Engelsman Kemp Starley.

Het achterwiel kreeg een kettingaandrijving, de pedalen gingen van het voorwiel af waardoor het wiel kleiner kon zijn en de fiets comfortabeler werd. Pas toen de rubberen banden werden vervangen door luchtbanden (1888, John Dunlop) werd fietsen echt een pretje. Rond dezelfde tijd kwam de auto op de markt en werd deze een geduchte tegenstander van de fiets. 

Moderne varianten op de gewone fiets

Fietsen was enorm populair en werd ingezet voor van alles. Boodschappen doen, vakanties, sport. Er kwamen vouwfietsen, racefietsen, ligfietsen en e-bikes. Allerlei sporten met de fiets kregen een plekje bij belangrijke sportevenementen zoals de Olympische Spelen en er ontstonden speciale fietsevenementen zoals de Tour de France. 

De productie van de fiets werd zo groot dat er ook industrie en werkgelegenheid ontstond. 

Waar wordt veel gefietst

Zoals gezegd wordt in Nederland relatief het meest gefietst. Dat hangt samen met het feit dat Nederland plat is. Fietsen op terrein met weinig heuvels is gemakkelijker. Dat we zuinig van aard zijn speelt waarschijnlijk ook een rol. Fietsen kost immers niets, behalve de aanschaf van een fiets natuurlijk. Je hoeft een fiets niet, zoals een paard of ezel die je kar trekt, eten te geven. Hieronder de top 10 van landen waar het meest wordt gefietst met daarachter het percentage van de bevolking dat fietst:

1. Nederland; 99,1%
2. Denemarken; 80,1%
3. Duitsland: 75,8%
4. Zweden; 63,7%
5. Noorwegen; 60,7%
6. Finland; 60,4%
7. Japan; 56,9%
8. Zwitserland; 48,8%
9. België; 48%
10. China; 37,2%

bron: Welingelichte kringen

Weetjes en feiten over fietsen

• In Nederland zijn bijna 23 miljoen fietsen en dat betekent dat elke inwoner zo’n 1,3 fiets in zijn of haar bezit heeft. Nergens ter wereld is dat zo! Daarvan zijn inmiddels overigens zo’n 2 miljoen fietsen elektrisch. 
• Helaas worden er ook veel fietsen gestolen in Nederland. Precieze cijfers zijn er niet omdat lang niet iedereen aangifte doet van fietsendiefstal. Het aantal gestolen fietsen wordt geschat op een aantal tussen de 450.000 en 750.000 per jaar. De meeste fietsen worden gestolen in de provincie Noord-Holland.
• Met z’n allen fietsen we in Nederland jaarlijks 15 miljard kilometer.  
• Er ligt heel veel fietspad in Nederland: ruim 37.000 kilometer en daar komt nog steeds bij. 
• In de ochtendspits zijn er meer fietsen dan auto’s op de weg. 
• De helft van de Nederlands fietst voor het plezier, dus niet alleen om boodschappen te doen of naar het werk te gaan. Gemiddeld heeft zo’n recreatieve tocht een lengte van ruim 20 kilometer.
• Het gemiddelde aankoopbedrag van een fiets ligt boven de duizend euro maar ongeveer de helft van de Nederlanders koopt een tweedehands fiets. 

Werkgelegenheid

De uitvinding van de fiets heeft veel werkgelegenheid met zich meegebracht. Niet alleen de productie van de fiets zelf maar ook allerlei aanverwante activiteiten. Zo vind je in elke stad in Nederland wel een of meer fietsenmakers en fietsenwinkels. Er zijn duizenden kilometers fietspad aangelegd en dat vraagt om mankracht, zowel bij de uitvoering als de voorbereiding en voor het onderhoud. De fiets levert werk op voor politie en verzekeraars. Daarnaast is de fiets inmiddels ook heel populair tijdens de vakantie en vormt de fiets dus ook een inkomstenbron voor het toerisme. 

Op vakantie met de fiets 

Een fietsvakantie is niet alleen geschikt voor een vakantie in Nederland maar ook daarbuiten. Je kunt overal in Europa erop uit met de fiets, en ook in de rest van de wereld. Er worden honderden zo niet duizenden fietsvakanties georganiseerd. Het is natuurlijk voordelig maar ook heel gezond. Lekker fietsen in de buitenlucht en werken aan je gewicht en conditie. Daarbij is een fietsvakantie voor iedereen geschikt, ook voor minder validen, bijvoorbeeld op een tandem. 

In Nederland kan je in elke vakantie leuke fietsroutes rijden. Op de Veluwe in de bossen, rond de Friese meren of op een van de Waddeneilanden. Vlieland en Schiermonnikoog zijn autovrije eilanden dus hier kan je veilig fietsen, ook met kinderen. 

Eerste publicatie op: 25 september 2022

• Deel Artikel:

Nederland Vakantie

Geschreven door: Team Kennisdomein

Van Kennisdomein

Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...

Meer informatie