Het Nederlands Koningshuis

In de serie blogs over Nederland mag een blog over Het Nederlands Koningshuis natuurlijk niet ontbreken. Het Koninklijk Huis dateert al van meerdere eeuwen terug. Hoe is het Nederlands Koningshuis ontstaan? Hoeveel kost het Koningshuis en is het mogelijk paleizen te bezichtigen? In dit blog vertellen we je er meer over en ook over het Oranjemuseum en over Oranjeverenigingen.

Team Kennisdomein

30 april 2023 ·

6 minuten Leestijd

4.3K X Bekeken

Inhoudsopgave

Lees verder na de afbeelding.

Geschiedenis van het Nederlands Koninklijk Huis

De huidige Koninklijke familie heet Van Oranje Nassau. Hun geschiedenis gaat ver terug; de oudste bekende voorouder stierf in 1198 en heette Walram I graaf van Laurenburg aan de Lahn. Zijn zoon Hendrik II van Nassau de Rijke stierf in 1250 en droeg reeds de naam Van Nassau, afkomstig van het graafschap Nassau in Duitsland. Het huis Oranje Nassau is een tak van een oud adellijk geslacht uit Midden-Duitsland. De naam Oranje werd in 1890 officieel aan die van Nassau toegevoegd omdat met Willem III de naam Oranje in de mannelijke lijn uitstierf. De lijn werd via de vrouwen Wilhelmina, Juliana en Beatrix voortgezet.

Al veel eerder, in 1544 werden de namen Nassau en Oranje ook al te samen gebruikt. Willem I, graaf van Nassau-Dillenburg stond ook bekend als Willem van Oranje en als Willem de Zwijger.

Tot 1795 was Nederland een republiek: de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De gewesten waren autonoom maar buitenlands beleid en defensie waren een zaak van de gewesten gezamenlijk. Onder Lodewijk Napoleon werd Nederland voor het eerst een Koninkrijk, het Koninkrijk Holland. Dit duurde maar vier jaar, van 1806 tot 1810 waarna Nederland in 1813 zijn onafhankelijkheid herwon. De laatste stadhouder, Willem Frederik werd toen uitgeroepen tot soeverein vorst en noemde zich Koning Willem I.

Wat kost het Koningshuis

De kosten van het Nederlands Koninklijk Huis komen op de rijksbegroting. Er is in het verleden nogal wat onduidelijkheid geweest over die kosten en daar was kritiek op vanuit de bevolking. Er is over dit onderwerp vaak gedebatteerd in de Tweede Kamer en in de media. De koninklijke financiën zijn nogal onoverzichtelijke geregeld en verspreid over verschillende ministeries. Uit onderzoek van RTL Nieuws in 2016 bleek dat ambtenaren al sinds de jaren zeventig de kosten van het koningshuis hebben verdeeld over verschillende departementen om op die manier de totale kostprijs te verbergen. Zo trachtte men kritiek op de monarchie te voorkomen.

Inmiddels zijn de financiën van het Koningshuis transparanter. In 2022 gaat het om:

Ruim 10 miljoen aan uitkeringen leden Koninklijk Huis
Functionele kosten ruim 30 miljoen
Overige kosten ruim 6,5 miljoen

Op dit moment (2022) hebben vier leden van het Koninklijk Huis recht op een uitkering: Koning Willem-Alexander (ruim 6 miljoen) en Koningin Maxima (ruim 1,6 miljoen), Prinses Beatrix (ruim 1,6 miljoen) en Prinses Amalia (ruim 1,6 miljoen). Prinses Amalia doet afstand van haar inkomen zolang zij studeert. Meer weten over de financiën van het Koninklijk Huis? Op Wikipedia kan je er alles over lezen.

Museum Nederlands Koningshuis

Het meest bekende museum over het Nederlands Koningshuis is het Oranje Museum in Buren (Gelderland). Leuk voor een dagje uit of als je op vakantie in Nederland bent!

In het Oranje Museum kan je de geschiedenis van het Koningshuis op de voet volgen. Je ziet er kinderkleertjes van prinses Wilhelmina en speelgoed uit haar kindertijd. Bewonder de kunstzinnige voorwerpen die prinses Beatrix maakte of lees haar zelfgeschreven gedicht. In het museum kan je historische voorwerpen bekijken, presentaties bijwonen en zelf aan de slag met het maken van een kasteelmaquette. Er zijn borstbeelden van álle Oranjes.

Je kunt dit museum dagelijks bezoeken (niet op zondag) in de maanden april tot en met oktober tussen 10.00 en 16.30 uur. In de andere maanden is het museum alleen geopend op afspraak. Er is ook een museumwinkel waar je allerlei Oranje-artikelen kunt kopen. Doeken, glazen, fotokaarten en hebbedingen voor verzamelaars.

Zin om er een hele dag uit van te maken? In Buren kan je heerlijk uit eten, een wijngaard bezoeken of een authentieke herenboerderij bekijken.

Paleizen bezoeken

Een paleis van de Oranjes van binnen bekijken? Zien hoe koningen en koningen leven? Je kunt Paleis Noordeinde in de zomer een aantal dagen per jaar bezoeken. De Koninklijke stallen zijn dan ook geopend voor publiek.

Paleis Noordeinde is het werkpaleis van de Koning. Tijdens de opening voor publiek is het Corps de Logis te bezichtigen, waaronder de Grote Balzaal en de Balkonkamer. In de Koninklijke Stallen kan je onder meer de Gouden Koets, de Glazen Koets en de Koninklijke bus bewonderen. Ook kan je een multimediatour maken met een introductie door Zijne Majesteit de Koning en met verhalen over hun werk in het paleis van medewerkers van de Dienst van het Koninklijk Huis.

Het Koninklijk Paleis Amsterdam is het grootste deel van het jaar geopend voor publiek. Je kunt online reserveren maar ook een kaartje aan de kassa kopen. Er zijn rondleidingen vanaf 10 personen en voor kinderen zijn er gratis uitdagende audiotours. Wist je dat het Koninklijk Paleis Amsterdam in 1648 werd gebouwd als stadhuis van Amsterdam? De paleiszalen waren destijds het domein van raadsleden, burgemeesters, en rechters. Er waren en zijn nog steeds werken van meesterschilders te bewonderen.

Oranjeverenigingen

Nederland kent heel veel Oranjeverenigingen. Vrijwel elke gemeente heeft er een, sommige meerdere. De oudste vereniging dateert uit 1814 en is opgericht in Bathmen. Oranje is nog steeds heel populair onder de bevolking, hoewel die populariteit vaak schommelt en vooral de laatste tijd wat afneemt.

Een Oranjevereniging organiseert allerlei activiteiten rondom festiviteiten die te maken hebben met het Koningshuis. Vooral natuurlijk Prinsjesdag en Koningsdag maar ook andere feesten. Denk aan optochten, feestavonden, speciale kindermiddagen, kaartavonden, Oranjemarkten en oudhollandse spelletjes zoals ringsteken. Oranjeverenigingen organiseren vaak ook de plaatselijke activiteiten rond 4 en 5 mei.

De mediacode

Bij Koninklijk Besluit van 1965 is bepaald dat de Rijksvoorlichtingsdienst de persoonlijke levenssfeer van de leden van het Koninklijk Huis dient te beschermen. Iedereen, dus ook de leden van het Koninklijk Huis, hebben recht op die bescherming. Je moet vrij kunnen leven in familie- en gezinsverband.

In 2005 is vastgelegd hoe die bescherming van de leden van het Koninklijk Huis met betrekking tot de media eruit moet zien. Dit is de zogenaamde mediacode.

De Rijksvoorlichtingsdienst kan -desgevraagd- beoordelen of een bepaalde foto of video de privésfeer betreft of niet en of deze dus mag worden gepubliceerd. Media die zich houden aan de mediacode worden uitgenodigd bij speciale momenten zoals fotosessies met het gezin van de Koning en tijdens vakanties. Er is dan meestal ook een gesprek met de pers.

De mediacode is niet bindend voor media. Zij kunnen zelf beslissen of ze een bepaalde foto of video, of andere informatie delen. Echter, zij moeten wel bedenken dat als er zaken worden gepubliceerd die de privésfeer betreffen, zij in overtreding zijn en onrechtmatig handelen. Uiteindelijk kan zo’n kwestie bij de rechter komen die beslist of een dergelijke actie onrechtmatig is of niet.

Eerste publicatie op: 14 augustus 2022

Deel Artikel:

Geschreven door: Team Kennisdomein

Van Kennisdomein

Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...

Meer informatie