De Tweede Wereldoorlog

Oorlog is van alle tijden. De Tweede Wereldoorlog (WO II) is één van de gruwelijkste oorlogen ooit met meer dan 72 miljoen doden. Als je op Wikipedia kijkt naar het overzicht van alle ooit gevoerde oorlogen dan weet je niet wat je ziet. Er gaat geen jaar voorbij zonder dat er meerdere oorlogen op de wereld worden uitgevochten. Op dit moment, 2022, is er oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Waarom voeren we eigenlijk oorlog? Vaak heeft een oorlog meerdere oorzaken. Het kan onder meer gaan om ideologie, godsdienst, om land of om grondstoffen. Meestal is het een combinatie van factoren. We schrijven een serie blogs over oorlog vroeger en nu, dit blog over WO II is daarvan de eerste.

Team Kennisdomein

13 juli 2023 ·

8 minuten Leestijd

5.5K X Bekeken

Inhoudsopgave

Lees verder na de afbeelding.

De aanloop naar de Tweede Wereldoorlog

De Tweede Wereldoorlog begon op 1 september 1939 met de invasie in Polen door Nazi-Duitsland. Daaraan was echter van alles vooraf gegaan. In feite was WO II een escalatie van de Tweede Chinees-Japanse Oorlog die in 1937 was begonnen. Deze escalatie kwam deels weer voort uit WO I die in 1918 was geëindigd. Omdat de overwinnaars van deze oorlog geen grote strijdmacht behielden maar hun strijdmachten ontbonden, kwam er plaats voor andere militaire grootmachten. Dit waren de

communistische Sovjet-Unie (1918), het fascistische Italië (1922), de Japanse militaire dictatuur (1926) en Nazi-Duitsland (1933). Er ontstond een wapenwedloop en daarmee veel internationale spanningen. Drie landen daarvan werden de asmogendheden genoemd. Zij vormden voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog een alliantie: Duitsland, Italië en Japan.

Het begin van de Tweede Wereldoorlog

Officieel begint WO II dus in 1939, maar de oorlog werd voorafgegaan door kleinere oorlogen en veel onrust. Op 7 juli 1937 viel Japan China binnen. In 1939 versloeg de Sovjet-Unie Japan toen het Mongolië wilde veroveren. Adolf Hitler, dictator in Duitsland, liet in 1936 het gedemilitariseerde Rijnland bezetten. In het Verdrag van München moest Tsjecho-Slowakije het Duitstalige Sudetenland afstaan. Het VK en Frankrijk beloofden aan Polen het land bij te staan bij een Duitse inval in de hoop dat Duitsland zou afzien van een invasie. Helaas kwam die inval er toch, op 1 september 1939. Hiermee was een wereldoorlog een feit.

Overigens werden er in de Tweede Wereldoorlog overal in Europa schuilkelders gebouwd. Veel van die kelders zijn er nog; als schuilkelder maar ook als museum.

Welke landen waren betrokken bij WO II

Zoals het woord wereldoorlog al doet vermoeden: heel veel landen waren bij deze oorlog betrokken. Direct of indirect. Tegenover de aslanden stonden de geallieerden. In eerste instantie waren dit:

Australië
Brazilië
Canada
Frankrijk en koloniën
Groenland
Mexico
Nieuw-Zeeland
Verenigd Koninkrijk en koloniën
IJsland (na onafhankelijkheid in 1944)
Zuid-Afrika
China

Deze landen kozen dus de kant van de geallieerden zonder of voordat zij zelf werden aangevallen. Er werden ook veel landen aangevallen door de asmogendheden en zij kozen vervolgens ook de kant van de geallieerden:

Albanië
België
Denemarken
Egypte (officieel neutraal)
Ethiopië
Filipijnen (als onderdeel van het Amerikaanse leger)
Griekenland
Joegoslavië
Luxemburg
Mongolië
Nederland
Noorwegen
Polen
Sovjet-Unie (vanaf 1941)
Tsjecho-Slowakije
Verenigde Staten

Daarnaast waren er nog bijna 30 landen die zich aansloten bij de geallieerden maar zelf niet meevochten in de oorlog. Tenslotte waren er ook landen die bondgenoten waren van de asmogendheden maar uiteindelijk toch de zijde van de geallieerden kozen. Dit waren onder meer Finland, Roemenië, Bulgarije en San Marino.

Er waren ook landen die neutraal bleven en landen die de geallieerden ‘welgevallig’ waren maar zich niet officieel aansloten.

Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog

Nederland hoorde bij de groep landen die zich na te zijn aangevallen aansloot bij de geallieerden. Op 10 mei 1940 viel Duitsland ons land binnen. Dit gebeurde vooral in Noord-Brabant en met veel parachutisten. Ze rukten snel op en bombardeerden vliegvelden en belangrijke bruggen: vliegvelden in Ypenburg, Ockenburg, Valkenburg, Waalhaven in Rotterdam en de Moerdijkbruggen. De Alexanderkazerne in Den Haag werd ook gebombardeerd.

Al op 15 mei capituleerde Nederland. Er ontstond in de loop der jaren een groot verzet onder de bevolking. De Nederlandse strijdkrachten zaten ook niet stil, er werd vanuit het buitenland meegevochten:

In 1940 volgt de oprichting van de Royal Dutch Naval Air Service in Groot-Brittannië
In 1941 wordt de Prinses Irenebrigade opgericht, brengt een Nederlandse onderzeeboot een Duitse U-boot tot zinken en volgt de oorlogsverklaring aan Japan
In 1942 is de Slag in de Javazee, volgt de oprichting van het eerste Netherlands East Indies Squadron in Australië, de oprichting van No. 2 Dutch Troop, 10 Interallied Commando, oprichting Korps Insulinde
In 1943 de oprichting 322 Squadron
6 juni 1944, D-Day, op 8 augustus gaat de Prinses Irenebrigade aan land in Normandië
1944: Operatie Market Garden, oprichting van de Stoottroepen, start geallieerde grondoperaties in Zeeland en oprichting van de Marine Vrouwen Afdeling (MARVA)
In 1945 volgt operatie Manna (droppen van voedselpakketten boven Nederland)
5 mei 1945: capitulatie van de Duitse troepen in Nederland

Natuurlijk is er veel en veel meer te vertellen over deze periode. Verhalen over mensen, over honger en over angst. Over Joden. Nederland heeft de meeste Joodse slachtoffers van alle landen in West-Europa: Driekwart van de Nederlandse Joden werd vermoord. Waarom er in Nederland zoveel Joodse slachtoffers waren kan je lezen op de website van de Anne Frank Stichting.

De Holocaust; Joden en anderen

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was er sprake van een systematische Jodenvervolging en genocide door de nazi’s en hun bondgenoten. Tussen de 5 en 6 miljoen Joden werden vermoord, voornamelijk in gaskamers in vernietigingskampen. De betekenis van het woord holocaust is ‘brandoffer’ en is afgeleid van het Oudgriekse woord holokauston dat letterlijk ‘geheel verbrand’ betekent. Veruit de meeste slachtoffers, 3 miljoen, waren Polen. Ook heel veel Russische Joden werd vermoord: tussen de 700.000 en 1 miljoen.

De nazi’s vervolgden en vermoordden nog meer mensen uit bepaalde groepen: homoseksuelen, zigeuners, gehandicapten, Jehova’s getuigen, Vrije Bijbelonderzoekers, vakbondsleden, vrijmetselaars, communisten, in hun ogen economisch onwaardige mensen en anderen. Het aantal slachtoffers uit deze groepen bij elkaar wordt geschat tussen de 5 en 11 miljoen.

Gaskamers

Miljoenen mensen zijn tijdens WO II in gaskamers vermoord. Ze werden door de nazi’s gebouwd en waren bedoeld om op een industriële wijze groepen mensen in één keer te kunnen doden. Voornamelijk Joden maar ook gehandicapten en andere door het naziregime als ongewenst beschouwde personen. Als dodelijk middel werd koolstofmonoxide of het pesticide Zyklon B gebruikt. De gaskamers waren doorgaans te vinden op grotere complexen.

De eerste gaskamers stonden in Bernburg en hier werden aanvankelijk verstandelijk gehandicapten vermoord. Vervolgens waren het vooral gevangenen uit concentratiekampen die door uitputting niet meer in staat waren om te werken. Een van de bekendste plekken met gaskamers is Auschwitz; hier werden meer dan een miljoen mensen vergast.

Einde van de Tweede Wereldoorlog

Het einde van de Tweede Wereldoorlog begon met Elbe Day op 25 april 1945. Deze dag maakte het Rode Leger aansluiting met de troepen van de VS waardoor Duitsland in tweeën werd gesneden.

Op 30 april 1945 pleegde Hitler zelfmoord, samen met zijn minnares Eva Braun.
Op 1 mei 1945 beval SS-generaal Karl Wolff na onderhandelingen van de geallieerden de vijandelijkheden in Italië te staken. De slag om Berlijn eindigde op 2 mei 1945.

De oorlog met de Europese landen eindigde op 4 en 5 mei 1945, die met de Sovjet-Unie op 7 mei 1945. Het duurde tot 9 mei voordat de overgave officieel was waardoor het einde van de oorlog daar op die dag wordt gevierd.

15 augustus 1945 besloot ook Japan te capituleren, na de nucleaire aanvallen op Hiroshima en Nagasaki. De overgave van Japan op 2 september 1945 betekende het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Na de oorlog

Na de oorlog werd langzaam bekend wat er allemaal was gebeurd. Met name de Holocaust leidde tot verbijstering. Men had wel gehoord en gelezen over concentratiekampen en treinen vol met mensen die werden afgevoerd, maar men was niet op de hoogte van de massale moordpartijen in gaskamers.

Aan het einde van de oorlog waren er tussen de 6 en 12 miljoen mensen buiten hun eigen landsgrenzen. Er waren ook nog eens 9 miljoen Duitsers die na annexatie opeens in een ander land woonden (Polen, Sovjet-Unie) en dus vreemdeling waren in eigen land. Zij werden doorgaans uitgewezen.

Ook waren er enorm veel Duitsers naar het westen gevlucht maar onderweg gestorven van uitputting, honger en kou. Veel burgers die in handen van de Sovjet-Unie vielen werden vermoord.

Er werden overal opvangkampen gebouwd en mensen moesten vaak tot in de jaren ’50 in dergelijke kampen wonen.

De bondgenoten van Duitsland moesten het ook ontgelden en het neutrale Zweden werd gedwongen Baltische vluchtelingen uit te zetten.
Na de oorlog zijn dan ook nog vele duizenden zo niet miljoenen mensen vermoord of op een andere manier gestorven.

Bronnen

nl.wikipedia.org/wiki/Tweede_Wereldoorlog
wikikids.nl/Tweede_Wereldoorlog
www.defensie.nl/onderwerpen/tijdlijn-militaire-geschiedenis/1940-1945-de-tweede-wereldoorlog
nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_landen_in_de_Tweede_Wereldoorlog
nl.wikipedia.org/wiki/Holocaust
nl.wikipedia.org/wiki/Einde_van_de_Tweede_Wereldoorlog_in_Europa

Eerste publicatie op: 22 oktober 2022

Deel Artikel:

Geschreven door: Team Kennisdomein

Van Kennisdomein

Team Kennisdomein bestaat uit specialisten die hun sporen hebben verdiend. Het team zorgt voor invulling van Kennisdomein vanuit de passie voor schrijven en het delen van kennis met anderen. De specialisten willen graag meer inzicht creëren in tal van onderwerpen zodat...

Meer informatie